Assessment of the change in the area of built-up areas in the Niedźwiedź commune from the mid-19th century with the use of cartographic and remote sensing materials

Zmiana powierzchni obszarów zabudowanych może być ważnym przejawem relacji człowiek - środowisko przyrodnicze. Przygotowanie i zintegrowanie danych kartograficznych i teledetekcyjnych pozwoliło na analizę i ocenę zmian rozmieszczenia budynków w czasie blisko 200 lat. Jako obszar badań wybrano malowniczą wiejską gminę Niedźwiedź zlokalizowaną na północnych stokach Gorców. Analiza nawiązywała hipsometrii, nachyleń oraz ekspozycji, a także odległości od granic administracyjnych. Analizy wykazały, że zabudowa w gminie w czasie znacznie się rozwinęła. W ciągu całego badanego okresu budynki najczęściej zlokalizowane były w przedziałach poniżej 650 m n.p.m. (96,5%). Największa część zabudowy od lat 1845-1846 (15,5% i więcej) jest zlokalizowana na terenach o ekspozycji zachodniej. Odległość od dróg miała wpływ na koncentrację oraz liczbę budynków. Na przestrzeni lat, wraz ze wzrostem liczby budynków w gminie udział procentowy zabudowy w klasie najbliższej drogom powiatowym przekroczył 88%.

The change in the surface of built-up areas may be an important manifestation of the relationship between humans and the natural environment. The preparation and integration of cartographic and remote sensing data made it possible to analyze and evaluate changes in the arrangement of buildings over the course of nearly 200 years. The picturesque rural commune of Niedźwiedź located on the northern slopes of the Gorce Mountains was selected as the research area. The analysis involved hypsometry, slopes, and exposures, as well as distances from administrative boundaries. Analyzes showed that the buildings in the commune developed significantly over time. During the entire period under study, buildings were most often located in the intervals below 650 m above sea level. (96.5%). The largest part of the buildings from 1845-1846 (15.5% and more) is located in the areas with western exposure. Distance from roads influenced the concentration and number of buildings. Over the years, along with the increase in the number of buildings in the commune, the percentage of buildings in the class closest to poviat roads has exceeded 88%.