The article aims to analyze the current status of civilian control over intelligence services. The years 1990-1991 marked the beginning of a comprehensive transformation of this area of state activity. The article analyses the following issues: how hev the critical problems of civilian control over intelligence services been resolved across the three decades of their operation and to what extent the political system has been transformed in this area? The article consists of four main parts. The first discusses the concept of "special services" which signify specific institutional solutions in Poland. The following parts are organized according to the basic types of civilian control, i.e., executive control, parliamentary oversight, and independent oversight. The considerations focus on the institutional dimension of security. The article is analytical. It is prepared based on the available sources and literature.

Celem artykułu jest analiza obecnego stanu cywilnej kontroli nad służbami specjalnymi. Lata 1990-1991 oznaczały początek całościowej zmiany tego obszaru działalności państwa. Analizie poddano następujące zagadnienia: jak z perspektywy trzech dekad zostały rozwiązane węzłowe problemy cywilnej kontroli nad służbami specjalnymi oraz w jakim stopniu udało się dokonać transformacji systemu politycznego w tym obszarze. Artykuł składa się z czterech zasadniczych części. W pierwszej omówione zostało pojęcie "służb specjalnych", które determinuje w Polsce szczególne rozwiązania instytucjonalne. Następne części zostały uporządkowane zgodnie z podstawowymi rodzajami cywilnej kontroli, tj. nadzór egzekutywy, kontrola parlamentarna i kontrola niezależna. Rozważania skupiają się na instytucjonalnym wymiarze bezpieczeństwa. Artykuł ma charakter przeglądowy. Został przygotowany w oparciu o dostępne źródła i literaturę przedmiotu.