Świadomość prawna a populizm penalny w Polsce w latach 2011-2020

The study entitled "Legal consciousness and penal populism in Poland in 2011-2020" aims to search for relationships between the title phenomena. The proposals for understanding the legal awareness developed so far are presented. On the basis of the aggregate definition, its components are described - knowledge of the law, legal assessments, attitudes towards the law and possible postulates. Then, a model of shaping legal awareness is outlined, along with factors influencing this process. Successively, attempts are made to explain the phenomenon of populism. The subsequent presentation of penal populism as a special type of populism ends with a listing and discussion of the factors that indicate its occurrence. Particular attention is paid to the punitive attitude. Then, the influence of the media on legal awareness and penal populism as well as the contemporary nature of the mass media is discussed. On the basis of nationwide research from 2011, 2016 and 2020, the development trends of the title concepts are examined. Selected indicators of legal awareness are used to observe them: a source of knowledge and views on law, judgments about the courts and fear of crime, as well as penal populism: the postulate of tightening the regulations, attitude to the death penalty and the importance of democracy. The results of the observations constitute deliberations on the relationship between legal awareness, penal populism and changes in their level in recent years in Poland.

Opracowanie pod tytułem „Świadomość prawna a populizm penalny w Polsce w latach 2011-2020” ma na celu poszukiwanie związków pomiędzy tytułowymi zjawiskami. Przedstawione zostają dotychczas wypracowane propozycje rozumienia świadomości prawnej. Na podstawie agregatowej definicji opisane są składające się na nią komponenty – znajomość prawa, oceny prawa, przyjmowane wobec prawa postawy i ewentualne postulaty. Następnie zarysowany jest model kształtowania świadomości prawnej wraz z czynnikami na ten proces wpływającymi. Kolejno ukazane zostają próby wyjaśnienia zjawiska populizmu. Następująca po nich prezentacja populizmu penalnego, jako szczególnego rodzaju populizmu, zakończona zostaje wymienieniem i omówieniem czynników wskazujących na jego występowanie. Szczególna uwaga poświęcona jest postawie punitywnej. Następnie omówiony jest wpływ mediów na świadomość prawną i populizm penalny oraz współczesny charakter środków masowego przekazu. Na podstawie badań o zasięgu ogólnopolskim z lat 2011, 2016 oraz 2020 badane są tendencje rozwojowe tytułowych pojęć. Do ich obserwacji służą wybrane wskaźniki świadomości prawnej: źródło wiedzy i poglądów o prawie, oceny o sądach i lęk przed przestępczością oraz populizmu penalnego: postulat zaostrzenia przepisów, stosunek do kary śmierci i znaczenie demokracji. Wyniki obserwacji stanowią rozważania o związkach pomiędzy świadomością prawną, populizmem penalnym i zmianami ich poziomu w ostatnich latach w Polsce.