Votive axes in the Olmec lands: archaeological context, symbolism and meaning.

Celem mojej pracy jest ogólne opisanie wybranych stanowisk i regionów kulturowych na ziemiach olmeckich, na których odkryto gładzone siekiery wotywne wykonane z „zielonych kamieni”. Następnie poruszony zostanie temat historii oraz stanu badań. Przedstawione zostaną w skrócie źródła i metody wykorzystane przy analizie tych artefaktów. Opisy depozytów oraz regionów, z których pochodziły zabytki zajmować będzie główną cześć tej pracy. Siekiery pochodziły z terenów olmeckich, jednakże odkrywane są także na innych obszarach Mezoameryki (Kultura Olmeków, Kultura Majów, zwyczaj deponowania siekier wotywnych był przyniesiony na tereny Majów najpewniej właśnie z terenów olmeckich, oraz z terenów kultury Zoque, która stanowiła pogranicze kultur wyżej wymienionych). W strefie tej mieszały się lokalne elementy z wpływami kultury majańskiej oraz olmeckiej, dlatego znajdowane są tam również siekiery wotywne. Siekiery wotywne pojawiły się w rytuałach na ziemiach olmeckich już we wczesnym okresie formatywnym, gdy powstawały pierwsze ceremonialne budowle. Pojawianie się depozytów w formie krzyża z siekierami, mogło być związane z rozpowszechnianiem się kosmologii. Wiadomo, że w późniejszych okresach siekiery wotywne oraz materiał, z którego są wykonane posiadał głębokie znaczenie symboliczne, dlatego zabytki te najczęściej odkrywane są kontekstach rytualnych, bądź też związanych z elitą. Członkowie elit najprawdopodobniej byli pionierami w zakresie tworzenia rytuałów oraz systemu wierzeń. Symbolika związana z siekierami wydaje się być skomplikowana, a ich znaczenie wciąż nie jest jednoznaczne.

The purpose of my work is to describe in general selected cultural sites and regions in the Olmec region where polished votive axes made of "green stones" were discovered. Then, the subject of the history and the state of research will be discussed. The sources and methods used in the analysis of these artifacts will be briefly presented. Descriptions of the deposits and the regions from which the monuments originated will occupy the main part of this work. The axes came from the Olmec region, but are also discovered in other areas of Mesoamerica (Olmec Culture, Maya Culture, the custom of depositing votive axes was brought to the Maya areas, most probably from the Olmec region, and from the Zoque culture, which was the border between the cultures mentioned above). In this zone, local elements mixed with the influences of the Mayan and Olmec culture, and therefore votive axes are also found there. Votive axes appeared in rituals in the Olmec lands already in the early formative period, when the first ceremonial structures were built. The appearance of deposits in the form of a cross with axes could be related to the spread of cosmology. It is known that in later periods votive axes and the material from which they are made had a deep symbolic meaning, therefore these monuments are most often discovered in ritual or elite contexts. Members of the elite most likely pioneered the creation of rituals and belief systems. The symbolism associated with the axes seems to be complicated and their meaning is still not clear.