Sarmacki Odyseusz : postać Jana Łaskiego w epicedium Andrzeja Trzecieskiego

Artykuł stanowi propozycję interpretacji wybranych motywów z epicedium upamiętniającego postać i działalność Jana Łaskiego Młodszego (zmarł 8 I 1560 roku w Pińczowie), humanisty i wybitnego reformatora religijnego (Ioannis a Lasco viri clarissimi epicedion). Andrzej Trzecieski (Tricesius, ok. 1525 - po 1584) był autorem wielu łacińskich epigramatów, elegii, epitafiów, epicediów i utworów pochwalnych. W elegii żałobnej dla Łaskiego twórczo przekształcił on strukturę antycznego epicedium, obejmującą tradycyjne elementy comploratio (opłakiwania), laudatio (pochwały zmarłego) i consolatio(pocieszenia). Dołożył wszelkich starań, aby ukazać zmarłego reformatora jako męża słynącego z pobożności, czcigodnego starca jaśniejącego licznymi cnotami, a przede wszystkim nowego proroka zapowiadającego odrodzenie Kościoła. W tym kontekście Trzecieski przywołuje trzy przy-kłady wybitnych mówców: św. Jana Chryzostoma (Złotoustego), galijskiego Herkulesa i "wielce obrotnego" (politropicznego) Odyseusza.

This paper offers interpretation of the selected motives from epicedium commemorating personage and activity of Jan Łaski the Younger (died in Pinczów, 8 I 1560), the humanist and the prominent religious reformer (Ioannis a Lasco viri clarissimi epicedion). Andrzej Trzecieski (Tricesius, ca. 1525 - post 1584) was the author of many Latin epigrams, elegies, epitaphs, epicedia and laudatory poems. In the funeral elegy for Łaski he creatively reshaped the structure of the ancient epicedium including the traditional elements of comploratio (mourning), laudatio (the praise of the deceased) and consolatio (consolation). He did his utmost to present Łaski as a man well-known from his piety, a venerable old man renowned for many virtues, and, most of all, a new prophet announcing the rebirth of the Church. In this context Trzecieski revokes three examples of the illustrious orators: St. John Chrysostom (‘the golden-mouthed’), the gallic Hercules and Odysseus "of many turns" (polytropos).