Lämna det jordiska (‘odejść z tego świata’) – językowy obraz śmierci we frazeologii szwedzkiej

The aim of the thesis is a semantic analysis of Swedish idioms referring to death and dying. The study material is selected from Swedish language dictionaries and consists of 107 idiomatic expressions. The theoretical part of the paper focuses on the current state of research in the field of Swedish phraseology and the reconstruction of the linguistic picture of death. Furthermore, an overview of linguistic studies devoted to phraseological compounds used to depict the dying process is presented. In the analytical part of the thesis different ways of conceptualizing death and dying in the Swedish language are investigated as well as the semantic motivation underlying them. The material was divided in the following way: metaphor- and/or metonymy-based idiomatic phrases, phraseological units containing components dö (‘die’), död (‘death’), death-related idioms expressing intensity, evaluation or the opposition of life and death.

Celem niniejszej pracy jest analiza semantyczna szwedzkich frazeologizmów odnoszących się do śmierci i procesu umierania. Materiał badawczy został zaczerpnięty ze słowników języka szwedzkiego i składa się ze 107 wyrażeń idiomatycznych. Część teoretyczna pracy koncentruje się na prezentacji obecnego stanu badań nad frazeologią szwedzką oraz rekonstrukcją językowego obrazu śmierci. Przedstawiony zostaje ponadto przegląd badań lingwistycznych poświęconych jednostkom frazeologicznym stosowanych przy opisie procesu umierania. Część analityczna pracy zawiera omówienie różnych sposobów konceptualizacji zjawiska śmierci w języku szwedzkim, jak również motywacji semantycznej leżącej u ich podstaw. Materiał poddany analizie został podzielony w następujący sposób: stałe połączenia wyrazowe oparte na obrazowaniu metaforycznym i/lub metonimicznym, związki frazeologiczne z komponentami dö (‘umrzeć’), död (‘śmierć’), określenia nawiązujące do śmierci i wyrażające intensywność, wartościowanie bądź opozycję życia i śmierci.