Szara strefa w rzeczywistości gospodarczej Polski w latach 1990-2020

AbstraktCelem pracy było przybliżenie i analiza zjawiska szarej strefy po kątem stosowanej typologii i klasyfikacji, jej przyczyn i skutków, również niefinansowych. Opisano również stosowane w praktyce, jak i teoretyczne, metody i regulacje mające na celu przeciwdziałania występowaniu szarej strefy z uwzględnieniem ich skuteczności. Zreferowano różne metodologie pomiaru gospodarki nierejestrowanej, biorąc pod uwagę zakres opisywanych badań i dobór prób badawczych. Zaprezentowano i zinterpretowano dostępne dane statystyczne, ze szczególnym uwzględnieniem wyników dostarczanych przez organizacje statystyczne. Zbadano uwarunkowania powstawania szarej strefy w obszarze rynku pracy, analizując występowanie i poziom zjawisk takich jak: poziom i struktura bezrobocia, występowanie nierówności płacowych, luka płacowa, podatkowe i parapodatkowe koszty wiążące się z podjęciem pracy. Przeprowadzono też własne badania ankietowe dotyczące najistotniejszych aspektów szarej strefy wśród pracowników i pracodawców. Następnie porównano uzyskane wyniki ze sobą, w celu określenia punktów wspólnych i różnic w postrzeganiu opisywanego zjawiska przez przedstawicieli obu tych grup, które okazały się wielu aspektach bardzo do siebie zbliżone.

AbstractThe purpose of this thesis was to present and analyse the phenomenon of the grey economy in terms of its typology and classification, its causes and results, including non-financial ones. The paper also describes methods and regulations, both those applied in practice and theoretical ones, the purpose of which is to counteract the existence of the grey economy, taking into account their effectiveness. Different methodologies of measuring the unregistered economy were recounted, taking into account the scope of the described research and selection of research samples. Available statistical data were presented and interpreted, placing particular emphasis on the results provided by statistical organisations. The determinants of the grey economy in the labour market were examined by analysing the existence and level of phenomena such as: the level and structure of unemployment, the existence of wage inequalities, the wage gap, tax and para-tax costs related to starting a job. The author conducted also his own survey on the most relevant aspects of the grey economy among employees and employers. Subsequently, the results were compared in order to determine the common points and differences in the perception of the described phenomenon by representatives of both groups, which turned out to be very similar to each other in various aspects.