Patriarchalne i feministyczne formy narracji o kobiecym doświadczeniu porodu w wybranych tekstach kultury popularnej

The main goal of the tesis is the analysis of patriarchal and feminist narratives of woman’s childbirth experience based on chosen texts of popculture. The introduction focuses on the main concepts of the patriarchal system: the marginalisation and exclusion of women's experience from the public, where it is treated as a taboo. Next, to analyse forms of repressive narratives in the cinema industry, the author uses the psychoanalysis of Sigmunt Freud and Jacques Lacan, and then Laura Mulvey's theory of "male gaze". Those concepts enabled a reconstruction of patriarchal narrative forms of woman's experience of childbirth, which is described in the first part of the thesis based on an American TV series "Friends", which ran from 1994 to 2004. Questions that followed this part of the thesis regard the impact of those forms not only on the final look of the show itself, but also regarding wider, cultural context. In the second part of the thesis, the author describes concepts of individual, feminine narrations, based on work of two second-wave feminists: Hélène Cixous and Nancy Miller. Next, those theories are used during the analysis of another text of popculture, which is a film "Pieces of A Woman" (2021), based on the story written by Kata Wéber. This position is used as an example of a feminist narrative, realised outside of repressive, patriarchal norms. The analysis shows that one of the most important aspects of feminist way of speaking about woman's experience is her subjectivity. What's more, the feeling of reality of "Pieces of A Woman" is also provied by the subjectivity of the whole story, which is based not only on the writer's personal experience, but also on stories of other living women that were used in the making of the film. Finally, following Nancy Miller's view on Roland Barthes's theory of "death of the author", the whole thesis is concluded with a statement that woman's subjectivity and feminine narrative forms are not yet ready to let their authors go.

Tematem badań niniejszej pracy są patriarchalne i feministyczne sposoby narracji o kobiecym doświadczeniu porodu na przykładzie wybranych tekstów kultury popularnej. We wstępie przytoczone zostały główne założenia świata patriarchalnego, opierającego się na marginalizacji i wykluczeniu doświadczenia kobiecego ze świadomości społecznej, gdzie traktuje się je jako tematy tabu. Następnie, powołując się na teorię psychoanalizy Zygmunta Freuda oraz Jacquesa Lacana, a także teorię "męskiego spojrzenia" Laury Mulvey, przeprowadzono szczegółową analizę represyjnych form narracji stosowanych w kinie. Wybrane koncepcje pozwoliły na odtworzenie decorum patriarchalnej formy opowieści o kobiecym doświadczeniu porodu, która pojawia się w części pierwszej niniejszej pracy. Rozdział pierwszy stanowi szczegółową analizę wybranych scen porodu z serialu "Przyjaciele", emitowanego w latach 1994-2004, gdzie postawiono pytania dotyczące funkcji i znaczenia tego typu przedstawień zarówno w serialu, jak i szerszym kontekście kulturowym. W rozdziale drugim przytoczono teorie feministycznych działaczek drugofalowych, Hélène Cixous i Nancy Miller, które skupiały się wokół próby wytworzenia i scharakteryzowania indywidualnego, kobiecego języka. Wybrane koncepcje stały się istotną wskazówką podczas analizy drugiego tekstu kultury, jakim jest film "Cząstki kobiety" zrealizowany według scenariusza Katy Wéber. Niniejsza pozycja stanowi przykład narracji feministycznej, wymykającej się represyjnym schematom, które sprowadzają doświadczenie kobiece do obrazu stereotypu. W wyniku przeprowadzanych badań okazuje się, że jedną z najważniejszych cech narracji feministycznych jest postawienie na podmiotowość kobiety, której doświadczenie ściśle związane jest z nią jako jednostką. Natomiast poczucie rzeczywistości sceny porodu w "Cząstkach kobiety" wiąże się z osobistością jej odczuwania, co za słowami Nancy Miller pokazuje, że śmierć autora – czy też autorek – w przypadku narracji kobiecych nie ma swojego zastosowania.