Typy pogody w Krakowie towarzyszące głębokim niżom i silnym wyżom w latach 1900/01-2009/10

W pracy przeprowadzono klasyfikację typów pogody w dniach z silnymi wyżami i głębokimi niżami. W tym celu wykorzystano dobowe wartości wybranych elementów meteorologicznych ze Stacji Historycznej w Krakowie z lat 1900/01-2009/10 oraz klasyfikację typów pogody (Piotrowicz 2010) będącej modyfikacją klasyfikacji Wosia (1999) i Błażejczyka (2004). Określono także prawidłowości w rocznej i wieloletniej zmienności występowania silnych wyżów i głębokich niżów, które wydzielono wykorzystując wartości percentyli (1% i 99%), co odpowiada ciśnieniu ≥1038,1 hPa (silny wyż) i ≤995,3 hPa (głęboki niż). Silnym wyżom najczęściej towarzyszył typ pogody umiarkowanie mroźnej, dość mroźnej lub bardzo mroźnej (66,9%), pochmurnej bez opadów (40,7%) oraz z pokrywą śnieżną ale bez burzy i parności (60,5%), natomiast głębokim niżom - pogoda umiarkowanie ciepła lub chłodna (54,2%), pochmurna z małymi lub dużymi opadami (74,4%) i bez pokrywy śnieżnej, burzy i parności (67,5%).

This paper presents a classification of weather types on days with strong highs or deep cyclones. The study was based on: i) daily values of selected meteorological elements recorded at Krakow’s historical weather station and covering the period from 1900/01 to 2009/10; and ii) a weather type classification (Piotrowicz 2010) which was a modification of classifications by Woś (1999) and Błażejczyk (2004). Additionally, the study identified patterns in the annual and long-term variability of occurrence of strong highs and deep cyclones defined as 1st and 99th percentiles corresponding to, respectively, the air pressure values of ≥1038,1 hPa (strong high) and ≤995,3 hPa (deep low). It was also found that the pressure systems in question were the most frequent during the cool half of the year and especially in winter (Dec.-Feb.). While days with these systems did not occur in every year of the study period, the average number of days with a strong high or deep cyclone to be expected is 3 to 4 per year. Strong highs were accompanied most frequently by moderately cold, somewhat cold and very cold weather types (66,9%), overcast weather without precipitation (40,7%) and days with snow cover but without a storm or sultry air (60,5%). Deep cyclones were accompanied by moderately warm or moderately cool weather (54,2%), cloudy weather with low or high precipitation (74,4%) and days without snow cover with a storm or sultry air (67,5%).