Nieostrość pojęć prawnych. Teoria, filozofia, praktyka

The paper provides analyses of the issue of the vagueness of legal concepts in three fields: theoretical, philosophical and practical. The first chapter refers to theoretical-legal issues. It presents the typology of linguistic vagueness elaborated by Tomasz Gizbert-Studnicki, along with a critical commentary, and the approach to the problem of vagueness of legal language by Jerzy Wroblewski. In this chapter, a special emphasis is placed on the issue of open texture, which is discussed along with a presentation of legal theorists views on this matter. The second chapter of the work is focused on the presentation of philosophical views, firstly relating to the sources of vagueness and secondly to the method of its elimination, through the appropriate clarification of concepts. The main concern of this chapter is to present a view on the question of the sources of vagueness of concepts, namely, whether they come from the world or from the language. The last chapter of the work is an attempt to apply the presented positions and the author's considerations to the practice, that is, case law and doctrine. Four selected articles of the Criminal Code are the subject of consideration, specifically, insulting a monument, promoting fascism, causing damage to nature and violating the rights of an employee. A key issue in this chapter is to highlight the ways in which jurisprudence and doctrine have dealt with the problem of vagueness of legal terms.

Praca przedstawia analizy zagadnienia nieostrości pojęć prawnych na trzech polach: teoretycznym, filozoficznym oraz praktycznym. Pierwszy rozdział dotyczy problematyki teoretycznoprawnej. Zaprezentowane w nim zostały: typologia nieostrości językowej opracowana przez Tomasza Gizberta-Studnickiego, wraz z komentarzem krytycznym, oraz ujęcie problemu nieostrości języka prawnego autorstwa Jerzego Wróblewskiego. W rozdziale tym szczególny nacisk został położony na zagadnienie otwartej tekstowości, które omówiono w sposób uwzględniający stanowiska teoretyków prawa. Drugi rozdział pracy skupia się na przedstawieniu poglądów filozoficznych, po pierwsze odnoszących się do źródeł nieostrości, po drugie – do metody jej eliminacji, poprzez odpowiednie doprecyzowanie pojęć. W rozdziale tym zagadnieniem podstawowym jest przedstawienie poglądu odnoszącego się do problematyki źródeł nieostrości pojęć, tzn. odpowiedzi na pytanie, czy upatrywać ich należy w świecie materialnym, czy w samym języku. Ostatni rozdział pracy stanowi próbę aplikacji zreferowanych stanowisk oraz przedstawionych rozważań autorskich na grunt praktyki, a więc orzecznictwa oraz doktryny. Przedmiotem analizy są cztery wybrane przepisy części szczególnej kodeksu karnego, dotyczące znieważenia pomnika, propagowania faszyzmu, powodowania zniszczeń w przyrodzie oraz naruszenia praw pracownika. Kwestią kluczową w tym rozdziale jest zwrócenie uwagi na sposoby radzenia sobie przez orzecznictwo oraz doktrynę z problemem nieostrości pojęć występujących w tych przepisach.