Memory entrenched in microtoponyms

Głównym celem niniejszego artykułu jest próba analizy kategorii pamięci zakrzepłej w mikrotoponimach. Materiał badawczy stanowi ponad 1000 nazw obiektów fizjograficznych, które zgromadzono w trakcie prowadzenia badań terenowych w latach 2011-2017 w gminie Wręczyca Wielka w powiecie kłobuckim na północy województwa śląskiego. Do analizy włączono również wszelkiego rodzaju informacje związane z mikrotoponimami oraz desygnowanymi przez nie obiektami fizjograficznymi, np. lokalne przekazy, podania, historie i legendy. W artykule scharakteryzowano poszczególne elementy aktu pamiętania oraz aktu mówienia o pamięci (relacjonowania jej zawartości) zakrzepłej w nazwach terenowych. Ponadto omówiono wybrane grupy mikrotoponimów pełniące funkcję nośników pamięci. Na podstawie analizy zgromadzonego materiału onimicznego stwierdzono, że w trakcie aktów nominacyjnych istotną rolę odgrywa pamięć zbiorowa mieszkańców wsi, której filary stanowią przede wszystkim historie ludzi, wydarzenia oraz szeroko pojęta wiejska obyczajowość. Pamięć zakrzepła w mikrotoponimach ma charakter wybiórczy, często też stanowi interpretację przeszłości dokonaną przez mieszkańców wsi z perspektywy współczesnych wiejskich realiów.

The main aim of this chapter is to analyze the memory entrenched in microtoponyms. The date contains over 1,000 names of physiographic objects collected between 2011 and 2017 in the area of Wręczyca Wielka near Kłobuck in the northern part of the Silesian Voivodship, Poland. The analysis also contains information connected with microtoponyms and physiographic objects which they designate, e.g. local stories, legends. The chapter characterizes elements of the act of remembering and act of speaking about memory (relating its content) entrenched in toponyms. It also describes selected groups of microtoponyms that function as carriers of memory. On the basis of the onymic data that have been collected, it is claimed that in acts of naming an important part is played by the collective memory of the inhabitants of a given village, mainly underlain by the stories of people, events, and the broadly understood countryside decorum. The memory that is entrenched in microtoponyms is selective; it also often is an interpretation of the past constructed from the per spective of contemporary reality of country dwelling.