William Blake's work is inherently interdisciplinary; a large part of it are works of liberature in the form of illustrated poems. The literary and graphic side of the eighteenth-century artist's works complement each other and, according to some researchers, are even inseparable. Each of these intermedia products expresses the artist's individual sensitivity, imagination and artistic vision. The collection of all Blake's poems should also be thought of as a whole, as they constitute a literary and artistic realization of a complex system of symbols, characters, places and meanings. For this reason, illustrations often do not match the work with which they were printed. Their function is to complement and enrich the meanings that make up the fantastic, mythical, symbolic and extremely hermetic world, which was born in the mind of an artist called Mad Blake, who was not appreciated during his lifetime.This dissertation contains an analysis and comparative interpretation of selected poems and illustrations in the perspective of space. The spatial aspect is significant for the world-creating work of the poet and engraver, as it constitutes the background for the events, the element involved in them, the mirror for the characters' experiences, the plane of communication between the author and the recipient, as well as an independent component of the work's morphology. The structuralist theory of Janusz Sławiński serves as a tool for analysing literary passages. The analysis of the graphics was carried out on the basis of one of the two basic research methods in the history of art perceived by Piotr Skubiszewski.The scope of the analysis and interpretation includes the following issues:The interactions of characters with the environment, their character, manner of manifestation and meaning in the context of Blake's overarching philosophical and artistic assumptions. The positioning of characters in space, the poses they adopt, as well as the dynamics and direction of their movement. The use of space as a medium for depicting abstract phenomena such as emotions or axiological concepts. The character's direct relation to the space in statements and its image in them. The distinction between space and place created by Michel de Certeau, their implementation and function in Blake's works and graphics. The role of space in graphic compositions. Division into open and closed spaces, frequencyof their occurrence and their role. The importance of the vertical and horizontal directions, as well as the sky-underground opposition. Building and modifying space by heroes and the author. Using a printing matrix to create different spatial images based on the same sketch. The theme of emptiness, hellish abyss and deep sea.
Twórczość Williama Blake’a jest inherentnie interdyscyplinarna; dużą jej część stanowią dzieła liberatury pod postacią ilustrowanych poematów. Graficzna i literacka strona dzieł osiemnastowiecznego artysty uzupełniają się wzajemnie, a według niektórych badaczy są wręcz nierozerwalne. W każdym z tych intermedialnych wytworów wyraża się indywidualna wrażliwość, wyobraźnia i wizja artystyczna twórcy. O zbiorze wszystkich poematów Blake’a również należy myśleć jako o całości, stanowią one bowiem literacko-artystyczną realizację złożonego systemu symboli, postaci, miejsc i znaczeń. Z tego powodu ilustracje często nie odpowiadają utworowi, z którym zostały wydrukowane. Ich funkcją jest uzupełnienie i wzbogacenie sensów, składających się na fantastyczny, mityczny, symboliczny i niezwykle hermetyczny świat, który zrodził się w głowie niedocenianego za życia artysty zwanego Szalonym Blake’iem.Niniejsza rozprawa zawiera analizę i interpretację porównawczą wybranych poematów i ilustracji w perspektywie przestrzeni. Przestrzenny aspekt jest znaczący dla światotwórczej twórczości poety i rytownika, stanowi bowiem tło dla zdarzeń, element w nich uczestniczący, zwierciadło dla przeżyć bohaterów, płaszczyznę komunikacji pomiędzy autorem i odbiorcą, a także samodzielny składnik morfologii dzieła. Za narzędzie analizy fragmentów literackich służy zorientowana strukturalistycznie teoria Janusza Sławińskiego. Analiza grafik została przeprowadzona w oparciu o jedno z dwóch podstawowych sposobów badawczych w historii sztuki w ujęciu Piotra Skubiszewskiego.W zakres analizy i interpretacji wchodzą następujące zagadnienia:Interakcje postaci z otoczeniem, ich charakter, sposób manifestacji i znaczenie w kontekście nadrzędnych założeń filozoficznych i artystycznych Blake’a. Umiejscowienie postaci w przestrzeni, pozy które przyjmują, a także dynamika i kierunek ich ruchu. Wykorzystanie przestrzeni jako nośnika dla zjawisk abstrakcyjnych, takich jak emocje lub koncepcje aksjologiczne. Bezpośrednie odnoszenie się postaci do przestrzeni w wypowiedziach i jej wizerunek w tychże. Rozróżnienie na przestrzeń i miejsce stworzone przez Michela de Certeau, ich realizacja i funkcja w utworach i grafikach Blake’a. Rola przestrzeni w kompozycjach grafik. Podział na przestrzeń otwartą i zamkniętą, częstotliwość i rola ich występowania. Znaczenie kierunków pionu i poziomu, a także opozycji niebo-podziemie. Budowanie i modyfikowanie przestrzeni przez bohaterów i autora. Wykorzystanie matrycy drukarskiej do wytworzenie odmiennych obrazów przestrzennych opartych na jednakowym szkicu. Motyw pustki, piekielnej otchłani i głębi morskiej.
