Jak przywiązanie do miejsca wpływa na postawy wobec reintrodukcji żubrów? Badanie ankietowe opinii mieszkańców Bieszczadów i Pomorza Zachodniego w Polsce

Ochrona żubra europejskiego (Bison bonasus) jest przykładem udanej odnowy populacji gatunku. Odtwarzanie przyrody (ang: ecological restoration), jako proces przywracania ekosystemu, który został zdegradowany, uszkodzony lub zniszczony, obejmuje zarówno aspekty ekologiczne, jak i społeczne. Aby wyjaśnić, w jaki sposób aspekty społeczne funkcjonują w kontekście ochrony gatunków, nauki społeczno-ekologiczne odwołują się do teoretycznych koncepcji norm, wartości, postaw, percepcji, intencji behawioralnych i relacji między tymi koncepcjami, a także ich wpływu na faktyczne działania ludzi. W przedstawionym badaniu skupiono się na przywiązaniu do miejsca, rozumianego jako tożsamości lokalnej, zależności od miejsca i więzi z lokalną naturą. Postawiono pytanie, czy przywiązanie do miejsca wpływa na postrzeganie przez mieszkańców reintrodukcji żubrów. Wpływ ten jest testowany na obszarach gmin Mirosławiec i Lutowiska w Polsce, gdzie występują populacje żubrów na wolności oraz w niewoli. Dokonano tego poprzez zebranie i przeanalizowanie 560 ankiet z badanych obszarów, realizując jedną ankietę na jedno gospodarstwo domowe. Wyniki potwierdzają, że przywiązanie do miejsca wpływa na opinie mieszkańców, badane na skali troski o ochronę przyrody (ang: conservation caring). Jednakże, doświadczenie osobistych strat finansowe spowodowanych przez żubry wpływa na ten związek. Samo przywiązanie do miejsca różniło się w zależności od poziomu wykształcenia respondentów. Wyniki badania potwierdzają hipotezę o wpływie przywiązania do miejsca na troskę oochronę żubrów, przedstawiając nową, nie badaną do tej pory perspektywę na rozumienia relacji pomiędzy ludźmi a żubrami. Rekomendacje wynikające z tych badań podkreślają konieczność uwzględnienia możliwych start finansowych, ponoszonych przez mieszkańców, w działaniach kierowanych do społeczności lokalnej w ramach programów ochrony żubrów.

The European bison (Bison bonasus) may be considered a successful example of species restoration. Restoration, as a process of recovery of an ecosystem that has been degraded, damaged, or destroyed, includes both ecological and social aspects. To explain how social aspects operate in the context of species protection, conservation social sciences refer to theoretical concepts of norms, values, attitudes, perceptions, behavioral intentions, and relations among these prepositions, as well as their impact on actual actions or choices that people make towards nature. Place attachment, based on a place identity, place dependence and nature bonding was chosen as a factor of influence. This thesis explores whether place attachment affect residents’ perceptions of European bison restoration. The influence is tested within the rural destinations of Miroslawiec and Lutowiska municipalities, Poland, where both captive and free-ranging bison populations are present. It was done through collecting and analyzing 560 questionnaires from study areas. The distribution was 1 questionnaire per 1 household. Results confirm that place attachment influence resident’s opinions presented in a conservation caring scale. However, personal financial loss caused by bison also affect conservation caring and as a result opinion about restoration of bison. Place attachment itself varied among education levels. Results of this thesis support the idea of influence of place attachment on conservation caring and give another perspective for understanding human-bison relations. Effect of personal financial loss recommended to be taken into consideration while planning conservation programs.