Querelle des femmes z perspektywy malarek i pisarek okresu renesansu i baroku

Praca skupia się na dziełach literackich i artystycznych pisarek i artystek zaangażowanych w querelle des femmes: międzynarodową dyskusję o kobietach, która rozpoczęła się w piętnastym wieku. Głównymi punktami debaty były kwestie prawne związane z płcią, edukacja oraz codzienne problemy, z którymi musiały mierzyć się kobiety żyjące w patriarchalnym renesansowym i barokowym społeczeństwie. Literatki zabrały głos, stając w obronie praw i umiejętności kobiet, a artystki angażowały się tworząc dzieła prokobiece. Rozpoczęły otwartą polemikę z autorami mizoginistycznych testów oraz z niesprawiedliwym traktowaniem kobiet, kiedy dostrzegły, że seksistowska ideologia miała na celu kontrolować kobiety i umocnić dominującą pozycję mężczyzn. Użycie toposu silnych kobiet miało na celu udowodnienie wybitności i wyższości płci żeńskiej. Praca analizuje tematy i motywy powracające najczęściej w tekstach i na obrazach kobiet, aby zidentyfikować najpoważniejsze problemy kobiet, które zainspirowały querelle des femmes. Badanie pokazuje, że kwestie poruszone w tej piętnastowiecznej debacie są nadal aktualne i podnoszone również przez obecnych prokobiecych aktywistów; to utwierdza w przekonaniu, że querelle des femmes może być uznana za pierwszą koncepcję feminizmu.

This thesis focuses on literary and artistic works by female writers and artists involved in the querelle des femmes, an international debate on women that took place in the fifteenth century. The focal points of the discussion involved sexual politics, female education, and everyday problems women faced in the patriarchal Renaissance and baroque society. Writers advocated for women’s abilities and rights, while female painters showed their involvement by producing pro-female works of art. They engaged in an open polemic with misogynist authors: these female artists contested biased behaviours towards women, as they recognized that the sexist ideology aimed to keep women under control and reinforce the dominant male position. Using the trope of femmes fortes, writers and painters aimed to prove the excellence and superiority of the female sex. The thesis analyses the most frequently discussed topics and tropes to identify the most urgent concerns that sparked the querelle des femmes. The research shows that issues raised in the fifteenth century’s debate are still valid and shared by pro women activists; this result places the querelle des femmes as the first feminist notion.

La tesi si concentra sulle opere letterarie e artistiche delle scrittrici e artiste coinvolte nella querelle des femmes, ovvero un dibattito internazionale sulla questione femminile che iniziò nel Quattrocento. I punti chiave della discussione riguardavano la politica sessuale, l’istruzione femminile e i problemi quotidiani che le donne dovevano affrontare nella società rinascimentale e barocca patriarcale. Le scrittrici cominciarono a parlare apertamente, difendendo le abilità e i diritti femminili, mentre le pittrici mostrarono il loro coinvolgimento creando opere in favore delle donne. Iniziarono una polemica aperta con alcuni degli autori misogini e contro i loro pregiudizi verso le donne notando come l’ideologia sessista mirava a tenere le donne sotto controllo e a rinforzare la dominante posizione maschile. L’utilizzo del topos delle femmes fortes serviva allo scopo di provare l’eccellenza e la superiorità del genere femminile. La tesi analizza i temi e i topoi più ricorrenti per individuare le preoccupazioni più urgenti che hanno dato via alla querelle des femmes. La ricerca mostra che le problematiche sollevate nel dibattito quattrocentesco sono ancora valide e condivise dalle attiviste femministe di oggi; questo esito pone la querelle des femmes come il primo concetto femminista.