Rzymskie fontanny monumentalne i ich aspekt funkcjonalny (I - III w. n.e.).

Głównym celem niniejszej pracy jest próba określenia i scharakteryzowania aspektu funkcjonalnego rzymskich fontann monumentalnych budowanych na terenie Cesarstwa Rzymskiego od I do III w. n.e. Aspekt ten podzielony został na dwie zasadnicze sfery, jakimi są kolejno: sfera estetyczna i sfera hydrotechniczna, które to wyróżnił autor niniejszej pracy, na drodze interpretacji zarówno źródeł archeologicznych, jak i epigraficznych oraz zabytków słowa pisanego. Poddając krytycznej analizie tezy innych badaczy, postarał się on również podkreślić wagę dualistycznego spojrzenia na fontanny monumentalne, których zarówno warstwa architektoniczno-estetyczna jak hydrotechniczno-użytkowa, nie powinna być żadną miarą ignorowana. Zaprezentowana została również historia fontann w świecie antycznym, ze szczególnym uwzględnieniem kręgu helleńsko-rzymskiego tak, aby jasna stała się droga rozwoju stylistycznego i przestrzennego, która doprowadziła do powstania omawianych tu obiektów. Skonkretyzowana została również ich definicja oraz przedstawiona, bazująca na analizie źródeł epigraficznych i pisanych, argumentacja o konieczności zarzucenia występującego nagminnie we współczesnej literaturze naukowej określania „nimfeum” w odniesieniu do opisywanych tu konstrukcji.

The main goal of this thesis is an attempt to define and characterize the functional aspect of Roman monumental fountains, built in the Roman Empire from the 1st to the 3rd century AD. This aspect has been divided into two main spheres: the aesthetic and the hydrotechnical. They were distinguished by the author of this thesis through the interpretation of archaeological, epigraphic and written sources. By critically analysing the thesis of other researchers, the author attempted to emphasise the significance of the dualistic perspective of monumental fountains which architectural, aesthetic as well as hydrotechnical values should not be ignored by any means. The history of fountains in the ancient world was also presented, with particular emphasis on the Hellenic-Roman circle, so that the stylistic and spatial development path that led to the creation of discussed objects becomes clear. The definition of the monumental fountains has also been concretized and based on the analysis of epigraphic and written sources. The argument has been formulated that it is necessary to abandon the term nymphaeum, which in relation to the constructions described in the thesis is common in contemporary scientific literature.