Tłumaczenie przekleństw w tekstach audiowizualnych: analiza porównawcza dwóch polskich przekładów wulgaryzmów z pierwszego i trzeciego sezonu kanadyjskiego serialu telewizyjnego pt. "Trailer Park Boys"

Niniejsza praca koncentruje się na analizie porównawczej wybranych przekleństw z dwóch polskich przekładów audiowizualnych sezonu pierwszego i trzeciego kanadyjskiego serialu telewizyjnego pt. „Trailer Park Boys”. Została ona przeprowadzona na podstawie transkrypcji z wersji lektorskiej przygotowanej przez Antoninę Kasprzak dla stacji telewizyjnej Comedy Central oraz listy dialogowej wersji z napisami od platformy Netflix. Składa się ona z dwóch rozdziałów teoretycznych poprzedzających obszerny rozdział empiryczny, który zestawia i ocenia pod względem trafności dwie polskie wersje tego serialu. Owa praca jest również uzupełniona w rozbudowany załącznik zawierający wszystkie wyrażenia z przekleństwami z wcześniej wspomnianych sezonów i ich polskich tłumaczeń. Rozdział pierwszy pełni funkcję swego rodzaju wprowadzenia, które zwięźle opisuje pojęcie tłumaczenia audiowizualnego, jego historię, rodzaje oraz stosunek polskich uczonych do dynamicznego rozwoju tego zjawiska w dziedzinie przekładoznawstwa. Zawartość rozdziału drugiego odnosi się do przekleństw w tłumaczeniu audiowizualnym, przedstawiając kategoryzację wyrażeń wulgarnych ukazaną przez Keith Allana and Kate Burridgea oraz typologię ich funkcji opracowaną przez Stevena Pinkera. Następnie, pokrótce opisuje metodologię przekładu przekleństw autorstwa Arkadiusza Belczyka, która jest również wsparta odpowiednimi przykładami. Rozdział trzeci reprezentuje główny cel tej pracy zaczynając od krótkiego przedstawienia fabuły i głównych bohaterów serialu i ich dwóch polskich tłumaczeń, kładąc szczególny nacisk na fikcyjną postać o imieniu Rickym, której nadmierne przeklinanie z sezonu pierwszego i trzeciego stanowi większość przekleństw ze zgromadzonego materiału badawczego. Podczas przeprowadzania analizy porównawczej wybrane wyrażenia wulgarne z produkcji oryginalnej zostają przypisane poszczególnym kategoriom i następnie badane w odniesieniu do koncepcji naukowych scharakteryzowanych w pierwszych dwóch rozdziałach. Przykłady umieszczone w tabelach w tym rozdziale pracy są kolejno szczegółowo przeanalizowane i porównane z oryginałem zgodnie z wytycznymi wcześniej wspomnianego Arkadiusza Belczyka a także typologii i metod innych uczonych przedstawionych w rozdziale pierwszym oraz drugim. Ocena tłumaczeń audiowizualnych wybranych przekleństw znajdujących się w polskich wersjach serialu przygotowanych przez Comedy Central i Netflixa dotyczy uwzględnia również potencjalny sposób odbioru danego tłumaczenia przez polskich widzów oraz ukazuje alternatywne tłumaczenia i poprawki poprawiające jakość przekładu podczas analizy niektórych przekleństw. Mimo, że znacząca część analizy porównawczej skupia się na przekleństwach stosowanych przez Ricka, wulgaryzmy wymawiane przez drugoplanowe postaci ich tłumaczenia w języku polskim również podlegają analizie i są zestawione z przekleństwami głównego bohatera serialu. Ostatni podrozdział bazujący na analizie porównawczej polskich tłumaczeń audiowizualnych opracowanych przez Comedy Central i Netflixa jest poświęcony często stosowanej technice pomijania przekleństw w przekładzie. Bada on również rzadziej spotykane zjawisko dodawania przekleństw we wcześniej wspomnianych przekładach a także charakteryzuje wybrane przykłady, w których przekleństwa z oryginału zostały przetłumaczone w błędny sposób.

This dissertation focuses on the comparative analysis of two Polish audio-visual renditions of selected swear words from seasons one and three of the Canadian mockumentary television series, Trailer Park Boys. It is conducted based on Polish transcription of the voiceover rendition of Antonina Kasprzak prepared for the Comedy Central TV station and the dialogue list from the subtitled version prepared by Netflix. The thesis consists of two theoretical chapters that precede an empirical chapter in which the two Polish audio-visual versions containing vulgar phrases are juxtaposed and evaluated in terms of accuracy. The work is additionally supplemented with an extensive appendix containing all swear expressions from those two seasons and their Polish renditions. Chapter One of this dissertation serves as a kind of introduction briefly describing the notion of audio-visual rendition, its history, types, and the approach of Polish scholars to the rapid development of this phenomenon in Translation Studies. The content of the second chapter pertains to swear words in AVT, presenting the categorisation of such vulgar expressions presented by Keith Allan and Kate Burridge and the typology of their functions developed by Steven Pinker. Subsequently, Arkadiusz Belczyk’s methodology on how to render swear words is concisely delineated and complemented with some corresponding examples. Chapter Three embodies the main target of this MA thesis, firstly shortly presenting the plot and the main characters of the titular mockumentary along with the Polish renditions, placing special emphasis on the fictional character of Ricky whose excessive swearing from seasons 1 and 3 constitutes most of the vulgar expressions included in the research material. Then, as the comparative analysis is conducted, selected swear expressions from the original AV production and their Polish renditions are assigned to particular categories, and then examined with a reference to the scholarly approach characterised in the first two theoretical chapters. The examples from the tables in that section are consecutively scrutinised and juxtaposed with the original in accordance with Belczyk’s guidance as well as the typologies and approaches of other academics briefly presented in Chapters One and Two. The evaluation of Comedy Central’s and Netflix’s AVTs of swear expressions also concerns the potential reception of the Polish audience and, if necessary, it provides the alternative rendition and potential corrections that could increase the quality of Polish renditions. Although a major part of the comparative analysis involves Ricky’s swearing as the main point of interest, swear expressions uttered by secondary characters and their Polish renditions are also scrutinised and compared with Ricky’s vulgar language and the original script. Lastly, the last section of the empirical chapter is devoted to the frequently used technique of omitting swear words in Polish versions of the show, as well as to the examination of occasional additions and mistranslations of such vulgar vocabulary by Polish translators.