Kultura wina w przysłowiach portugalskich i hiszpańskich

The present thesis is a comparative study of Portuguese and Spanish proverbs related to wine, its production and consumption. Recurring to theories of linguistic relativity and linguistic worldview, we try to find a link between the language and the reality of its speakers. The work begins with an introduction to the history of wine with a particular focus on the Iberian Peninsula, followed by a description of formal aspects of proverb and a presentation of different approaches in proverbial analysis. The practical part focuses on the analysis of selected proverbs in terms of the information they contain about the realities of life in Portugal and Spain. In an attempt to explain the vast number of wine-related sayings in the abovementioned collections of proverbs, we seek to reconstruct the image of both countries from a point of view of their inhabitants. On the one hand, the examined expressions allow us to look at the history of the two nations from a new perspective, to learn about their traditional way of living and thinking and the values they recognise. On the other hand, however, these sayings, transmitted in a form unchanged over the years, become carriers of archaic ways of thinking and harmful stereotypes.

Niniejsza praca stanowi studium porównawcze portugalskich i hiszpańskich przysłów związanych z winem, jego produkcją i konsumpcją. Posiłkując się teoriami relatywizmu językowego oraz językowego obrazu świata, podjęto próbę znalezienia związku między językiem a rzeczywistością jego użytkowników. Pracę rozpoczęto od przybliżenia historii wina ze szczególnym uwzględnieniem Półwyspu Iberyjskiego, następnie opisano przysłowie pod względem formalnym oraz przedstawiono różne podejścia w analizie przysłów. Część praktyczna skupia się na analizie wybranych przysłów pod kątem zawartych w nich informacji o realiach życia w Portugalii i Hiszpanii. W celu wyjaśnienia ogromnej liczby powiedzeń związanych z winem we wspomnianych zbiorach przysłów, podjęto próbę rekonstrukcji obrazu obu krajów z punktu widzenia ich mieszkańców. Z jednej strony badane przysłowia pozwalają spojrzeć na historię obu narodów z nowej perspektywy, poznać ich tradycyjny sposób życia i myślenia oraz uznawane przez nich wartości. Z drugiej jednak strony powiedzenia te, przekazywane w formie niezmienionej przez lata, stają się nośnikami archaicznych sposobów myślenia i szkodliwych stereotypów.

O presente trabalho é um estudo comparativo de provérbios portugueses e espanhóis relacionados com o vinho, a sua produção e consumo. Recorrendo às teorias do relativismo linguístico e da visão do mundo, tentamos encontrar uma ligação entre a língua e a realidade em que vivem os seus falantes. O trabalho começa com uma introdução à história do vinho com um enfoque particular na Península Ibérica, seguida pela descrição dos aspetos formais do provérbio e uma apresentação das diferentes abordagens na análise proverbial. A parte prática focaliza-se na análise dos provérbios selecionados em termos da informação que contêm sobre as realidades da vida em Portugal e Espanha. Numa tentativa de explicar o vasto número de provérbios relativos ao vinho nos acervos paremíacos referidos, buscamos reconstruir a imagem de ambos os países do ponto de vista dos seus habitantes. Por um lado, as expressões examinadas permitem-nos olhar para a história dos dois povos de uma nova perspetiva, conhecer a sua forma tradicional de viver e pensar e os valores por eles reconhecidos. Por outro lado, porém, estes ditados, transmitidos na forma inalterada ao longo dos anos, tornam-se portadores de modos de pensar arcaicos e estereótipos prejudiciais.