Zarządzanie dziedzictwem kulturowym z perspektywy społeczności lokalnej. Studium przypadku wsi Paszyn

The topic of the work is the problem of managing cultural heritage by the local community. It discusses the case of the small village of Paszyn, where in the 1970s there was an unprecedented global phenomenon of activating the inhabitants in the field of folk art. It was called the Paszyński Phenomenon (Fenomen Paszyński). The research conducted by the author in the years 2021-2022 shows what the process of heritage management by the local community looks like today. The issues of the history and development of the Phenomenon, the ways of organizing the Museum of Folk Art in Paszyn and the role of local leaders in heritage management were also discussed. A SWOT analysis was also carried out, which showed the noticeable strengths and weaknesses as well as opportunities and threats related to heritage management in Paszyn.The study uses a qualitative methodology, using techniques such as: open participant observation, partially structured interview, analysis of existing sources and netnography.The conducted research showed a gradual disappearance of the local community's interest in local heritage, and thus - a stagnation in terms of its management. However, taking into account the social trends of returning to their roots, old traditions and interest in non-professional art, there is still the desire and need of some entities to keep the memory of the Paszyński Phenomenon and to make constant attempts to manage the local heritage.

Tematem pracy jest problem zarzadzania dziedzictwem kulturowym przez społeczność lokalną. Omawiany jest w niej przypadek niewielkiej miejscowości Paszyn, w której w latach 70. XX wieku nastąpiło niespotykane na skalę światową zjawisko aktywizacji mieszkańców w dziedzinie twórczości ludowej. Zostało ono nazwane Fenomenem Paszyńskim. Badania przeprowadzone przez autorkę w latach 2021-2022 pokazują, jak współcześnie wygląda proces zarządzania dziedzictwem przez społeczność lokalną. Poruszone zostały także kwestie historii i rozwoju Fenomenu, sposobów organizacji Muzeum Sztuki Ludowej w Paszynie oraz roli liderów lokalnych w zarządzaniu dziedzictwem. Przeprowadzona została także analiza SWOT, w której ukazano zauważalne mocne i słabe strony oraz szanse i zagrożenia dotyczące zarządzania dziedzictwem w Paszynie. W pracy wykorzystano metodologię jakościową, posługując się takimi technikami jak: obserwacja uczestnicząca jawna, wywiad częściowo ustrukturalizowany, analiza źródeł zastanych oraz netnografia. Przeprowadzane badania wykazały stopniowy zanik zainteresowania społeczności lokalnej Paszyna dziedzictwem lokalnym, a co za tym idzie – stagnacją w kwestii zarządzania nim. Jednak, biorąc pod uwagę społeczne trendy powrotu do swoich korzeni, dawnych tradycji i zainteresowania sztuką nieprofesjonalną, wciąż występuje chęć i potrzeba niektórych podmiotów, aby podtrzymywać pamięć o Fenomenie Paszyńskim oraz podejmować ciągłe próby zarządzania lokalnym dziedzictwem.