The study presents the life and work of Zofia Jachimecka (1886-1973), a translator, living and working in Cracow, of more than one hundred Italian and French dramas. Besides her professional activity she was a hostess of one of the most famous artistic salons in Cracow, which she led with her husband Zdzisław Jachimecki who was the head of the first university department of musicology established in Poland. The study was based on a collection of documents gathered in Jachimeckis’ apartment including private and official correspondence (1901-1973), manuscripts of translations, and many other documents pertaining to her life history. The majority of the handwritten sources used in the study are being revealed for the first time. Because of the documents’ dispersal research was conducted in various libraries including PAN/PAU Library, Archive and Library of Slowacki Theater, etc. The method applied in the study was based on archival research. The results are presented with a background of the cultural life and history of Cracow at that time. The full context was reconstructed using written memoirs, newspapers, and scientific reviews. The study consist of eight chapters in chronological order. The first is a description of Cracow in the autonomy period (1866-1914), the environment of Jachimecka’s childhood and youth, which shaped her individuality to some degree. The second chapter presents her private life, her family, childhood, education and the beginnings of her acquaintance with Zdzisław Jachimecki. The next chapter is devoted to the early years of their marriage and their life in a time between wars with a particular focus on their social life, their artistic salon and its guests. The fourth chapter includes a piece of information about theater in Poland and Italy in the first half of the twentieth century. The fifth one concerns itself with Zofia Jachimecka’s translating career pre-1939. The sixth chapter presents her life during the war (1939–1945) and the next one describes the years after the end of the war. The last chapter contains works from the Jachimecki’s private collection, their library, including documents which Zofia Jachimecka tried to save from being destroyed during the last years of her life.
Praca przedstawia dzieje życia i twórczości Zofii Jachimeckiej (1886-1973), związanej z Krakowem tłumaczki literatury włoskiej i francuskiej, w której dorobku znalazło się przeszło sto utworów dramatycznych oraz prozatorskich. Oprócz działalności translatorskiej Jachimecka, wspólnie z mężem Zdzisławem, profesorem historii i teorii muzyki na Uniwersytecie Jagiellońskim, prowadziła jeden z najsłynniejszych salonów artystycznych dwudziestowiecznego Krakowa. Podstawą przeprowadzonych badań stała się kolekcja archiwaliów gromadzonych w mieszkaniu Zofii i Zdzisława Jachimeckich, zawierająca korespondencję osobistą z lat 1901–1973, rękopisy przekładów, druki oraz inne dokumenty będące świadectwem okoliczności ich życia. Materiały te w przeważającej części nie zostały dotąd przebadane. Ze względu na ich rozproszenie, kwerenda objęła również zbiory zgromadzone w Bibliotece PAN/PAU, Archiwum Teatru im. J. Słowackiego i innych. Zgodnie z przyjętą metodą, wyniki badań zostały przedstawione na tle zarysu dziejów Krakowa oraz życia kulturalnego pierwszej połowy XX wieku. Szeroki kontekst został odtworzony na podstawie literatury wspomnieniowej, opracowań naukowych oraz innych dokumentów życia społecznego. Praca składa się z ośmiu rozdziałów, uporządkowanych zgodnie z układem chronologicznym. Pierwszy z nich opisuje Kraków doby autonomii, środowisko, w którym Zofia Jachimecka spędziła czas młodości, i które w dużej mierze ukształtowało jej indywidualność twórczą. Rozdział drugi jest poświęcony jej życiu w latach wczesnej młodości, rodzinie, edukacji, problemom kształtowania osobowości, a także początkom znajomości ze Zdzisławem Jachimeckim. Kolejny rozdział przedstawia pierwsze lata ich małżeństwa oraz czasy dwudziestolecia międzywojennego, ze szczególną uwagą skupioną na życiu towarzyskim Zofii i Zdzisława Jachimeckich, ich salonie artystycznym i jego bywalcach. Rozdział czwarty przybliża życie teatralne w Polsce i we Włoszech w okresie działalności translatorskiej Zofii Jachimeckiej. Rozdział piąty pozwala prześledzić przebieg osobistej kariery tłumaczki, z uwzględnieniem znaczenia jej dorobku twórczego dla szeroko pojętej kultury w czasie jej aktywności zawodowej. W rozdziale szóstym przedstawione zostały losy okupacyjne Jachimeckiej, a rozdział siódmy obejmuje cały powojenny okres jej życia, w tym ówczesną działalność przekładową dla teatrów, a także na potrzeby publikacji książkowych. Rozdział ostatni, epilog, to dzieje zgromadzonej w mieszkaniu Zofii i Zdzisława Jachimeckich kolekcji, ich prywatnej biblioteki oraz dokumentów, których losy tłumaczka starała się w ostatnich latach swojego życia zabezpieczyć. Postać Zofii Jachimeckiej dotychczas nie była przedmiotem studiów, dlatego niniejsza praca znacząco poszerza wiedzę o roli, jaką odegrała w życiu kulturalnym swojej epoki
