Let's liberate pleasure! : why don't we teach reading in the way we read books?

Artykuł dotyczy zasadniczych i odwiecznych w edukacji polonistycznej rozbieżności pomiędzy sposobami realizacji kształcenia literacko-kulturowego a trybem czytania literatury – zarówno czytania znawców, jak i przygodnych czytelników. Wszystkie przeprowadzane w świecie badania motywacji czytelniczych dowodzą, iż czytamy głównie dla przyjemności. Autor artykułu przeprowadził rekonesans badawczy wśród kilkuset polonistów, których łączy doświadczenie nauczania literatury (w różnych typach szkół, na uczelni). Również w tym badaniu ujawniła się siła motywacji związanych z różnymi odcieniami przyjemności. Czytanie dla osiągnięcia zadowolenia i satysfakcji jest – jak wskazują badania przeprowadzone w różnych krajach świata – silniejszym czynnikiem rozwojowym niż ważniejszym kryterium sukcesu życiowego niż status społeczno-ekonomiczny rodziny. Prowadzi do samopoznania, pomaga w społecznym funkcjonowaniu, czyni życie ciekawszym i bardziej zadowalającym, Dlatego podstawowym zadaniem edukacji polonistycznej powinno być kształtowanie czytelników, a nie przekazywanie wiedzy o literaturze. Kształcenie literackie trzeba ufundować na filarach wielorako pojmowanej przyjemności i sprawić by radość czytania – jako poznawania, rozumienia, ćwiczenia wyobraźni, przewidywania, rozmawiania o książkach, komentowania, wartościowania, polecania - stała się regularnym gościem na lekcjach literatury. Oto przebudowa, której powinna zostać poddana polonistyka szkolna. Inaczej edukacja literacka nie spełni swych najważniejszych zadań.

The article deals with the questions: How should we teach reading literature with a success? What is the most effective way of engaging young people in being close to literature? And the question in which, may be, the answer to the former ones is hidden: Do we teach reading in the way we read books? All the reasonable research and analyses that have been done in the last decades show the great importance of reading for pleasure for human life. For the professional readers (e.g. academics, literary researchers) the reading satisfaction or pleasure is also highly motivating (what was proven in the authors research). The impact of it is even higher than socioeconomic status. Reading for pleasure is a key factor in psychological and social development, it makes people more tolerant and sensitive to other people needs. That is why literary education should be concentrated on achieving various kinds of pleasure while reading. However, this aspect of teaching / learning process is totally absent from literary lessons in Poland. The thesis of the article states that Polish Language Arts, as a school subject, needs major reconstruction focused on the pleasure of reading as a central facet of literary education. Otherwise PLA will miss its point.