Contractual acknowledgement of a debt

The contractual acknowledgment of a debt is widely recognised and applied in continental legal systems. However, there are great differences between them as regards the effects brought about by the above-mentioned legal act. One can distinguish three different legal models of the contractual acknowledgment of a debt. The distinction is made based on the effects such acknowledgment can bring about in certain legal system. First, the acknowledgment of a debt, as a stipulation in the Roman law, can create a new obligation, which is or is not independent from a prior obligation that is the subject of this acknowledgment (constitutive and abstractive or causal effect). Furthermore, there is also the type of the acknowledgment of a debt that does not create ‘new and (in)dependent legal obligation’, but that serves to settle a conflict. Both these subtypes can be classified as a substantive law model (I). This model has been applied in §§ 780 and 781 BGB (The German Civil Code). On the other hand, there is the acknowledgment of a debt that mainly impacts the civil proceedings – it specifically reverses the burden of proof or waives a party's pleas. This can be classified as a process law model (II). This model has been applied in the former Article 1132 CN (The Code Napoleon). The third and last model is based on both above-mentioned models and constitutes their combination (a substantive-procedural law model). It has been applied in Article 17 OR (The Swiss Obligation Code). The aim of this paper is to analyse which of the above-mentioned models of the contractual acknowledgment of a debt has been applied in the Polish Civil Code. In particular, it discusses whether the parties to such contract are able to create a new obligation (constitutive effect) and whether it is an abstractive or a causal one. The paper also contains the analysis of the declaratory and causal acknowledgment of a debt which is referred to in the German legal system as the Feststellungvertrag. It determines whether such subtype of a contractual acknowledgment is acceptable under the Polish Civil Code. Moreover, the paper also raises legal issues concerning the form and classification of the contractual acknowledgment of a debt and its impact on limitation.

Umowne uznanie długu jest powszechnie uznawane i stosowane w kontynentalnych systemach prawnych. Istnieją jednak między nimi duże różnice w zakresie skutków, jakie wywołuje wspomniana czynność prawna. Można wyróżnić trzy różne modele prawne umownego uznania długu. Rozróżnienie to dokonywane jest na podstawie skutków, jakie takie uznanie może wywołać w danym systemie. Po pierwsze, umowne uznanie długu, jak stypulacja w prawie rzymskim, może tworzyć nowe zobowiązanie, które jest albo nie jest niezależne od uprzednio istniejącego zobowiązania, które jest przedmiotem tego uznania (skutek konstytutywny i abstrakcyjny albo kauzalny). Ponadto istnieje również typ uznania długu, który nie tworzy "nowego i (nie)zależnego zobowiązania", ale który służy zakończeniu sporu prawnego. Oba te podtypy można zaliczyć do modelu prawa materialnego (I). Model ten został zastosowany w §§ 780 i 781 BGB (Bürgerliches Gesetzbuch, niemiecki kodeks cywilny). Na drugiej stronie znajduje się uznanie długu, które wpływa głównie na postępowanie cywilne - w szczególności odwraca ciężar dowodu lub prowadzi do utraty wszelkich zarzutów przez stronę uznającą. Można je zaliczyć do modelu prawa procesowego (II). Model ten został zastosowany w dawnym art. 1132 CN (Code Napoléon, francuski kodeks cywilny). Trzeci i ostatni model opiera się na obu wyżej wymienionych modelach i stanowi ich połączenie (model prawa materialno-proceduralnego). Został on zastosowany w art. 17 OR (Obligationenrecht, szwajcarski kodeks zobowiązań). Celem niniejszego opracowania jest analiza, który z wymienionych modeli umownego uznania długu został zastosowany w polskim Kodeksie cywilnym. W szczególności omówiono, czy strony takiej umowy są w stanie stworzyć nowe zobowiązanie (skutek konstytutywny) oraz czy jest to zobowiązanie abstrakcyjne czy może kauzalne. Praca zawiera również analizę deklaratywnego i kauzalnego umownego uznania długu, które w niemieckim systemie prawnym określane jest jako jako Feststellungvertrag (umowa ustalająca). W tekście jest analizowane, czy taki podtyp umownego uznania długu jest dopuszczalny na gruncie polskiego kodeksu cywilnego. Ponadto, w artykule poruszono również zagadnienia prawne dotyczące formy i kwalifikacji umownego uznania długu oraz jego wpływu na przedawnienie.