Trade in ownership of agricultural real estate inter vivos with the participation of spouses (considering notarial practice)

Celem pracy jest wskazanie najistotniejszych problemów występujących na gruncie zmian własnościowych nieruchomości rolnych przy udziale osób pozostających w związku małżeńskim oraz sformułowanie wniosków de lege lata i de lege ferenda na podstawie omówionych zagadnień. W założeniu, praca skupiona jest na holistycznym i systemowym spojrzeniu na tematykę styku prawa rolnego i prawa rodzinnego, ze szczególnym uwzględnieniem punktów zapalnych uwidaczniających się w związku z praktyką obrotu prawnego w zakresie środowiska notarialnego. Rozdział pierwszy pracy poświęcony jest przeglądowi unormowań prawnorodzinnych, regulujących obecnie funkcjonujące ustroje majątkowe małżeńskie. W rozdziale drugim przedstawiono kluczowe zagadnienia, występujące na gruncie praktycznego zastosowania przepisów ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, przy uwzględnieniu kontrowersji powstałych w związku z postacią wskazanego aktu przed nowelizacją wprowadzoną na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz niektórych innych ustaw. Rozdział trzeci prezentuje problematykę nabywania nieruchomości przez cudzoziemców pozostających w związku małżeńskim. Rozdział czwarty omawia natomiast kwestię zasiedzenia nieruchomości rolnych oraz opisuje dyskusje, toczące się w odniesieniu do specyficznego powiązania art. 172 § 3 Kodeksu cywilnego z przepisami ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego. W zakończeniu pracy dokonano podsumowującej oceny obowiązujących uregulowań oraz sformułowano postulaty de lege ferenda pod adresem ustawodawcy.

The purpose of the thesis is to identify the most significant problems occurring with regard to the changes of ownership of agricultural real estate with a participation of spouses and to formulate de lege lata and de lege ferenda conclusions on the basis of the addressed issues. The premise of the thesis is to provide a holistic and systemic perspective on the subject of the interface between agricultural law and family law, with particular emphasis on the concerns arising from the practice of legal transactions in the field of notarial environment. The first chapter of the thesis is aimed at providing an overview of family law norms regulating the presently applicable matrimonial regimes. The second chapter presents the key issues occurring on the ground of the practical application of the provisions of the Act of 11 April 2003 on shaping the agricultural system, with consideration of the controversies arising in connection with the form of the indicated act prior to the amendment introduced pursuant to the Act of 16 April 2019 amending the Act on shaping the agricultural system and other acts. The third chapter describes the problem of acquisition of real estate by married foreigners. Whereas the fourth chapter discusses the issue of acquisitive prescription of agricultural real estate and describes the discussions occurring with regard to the specific connection of Article 172 § 3 of the Civil Code with the provisions of the Act of 11 April 2003 on shaping the agricultural system. The paper concludes with a summary assessment of the current regulations and formulates de lege ferenda postulates addressed to the legislator.