O potrzebie uczenia przyszłych nauczycieli kultury języka : refleksje na marginesie analizy korespondencji elektronicznej nauczycieli

Artykuł porusza problem niskiego poziomu językowego oraz braku stosownej ramy grzecznościowej w listach elektronicznych kierowanych przez nauczycieli do rodziców oraz do uczniów. Materiał badawczy, na którym oparto rozważania, obejmuje wiadomości tworzone przez 120 nauczycieli z kilkunastu szkół różnego szczebla. W celu poznania zwyczajów tekstotwórczych pedagogów przeprowadzone zostało także badanie kwestionariuszowe. W ankietach nauczyciele deklarowali dbałość o stronę językową tekstu na różnych jego płaszczyznach, jednak autentyczne teksty listów elektronicznych pokazują, że są one formułowane niedbale, pełne różnego typu błędów, pozbawione tradycyjnych wykładników grzeczności. Wydaje się to świadczyć o obojętnym stosunku wielu pedagogów do języka i nietraktowaniu go jako wartości, co niesie ze sobą ryzyko negatywnego oddziaływania na uczniów i przekazywania im niepożądanych postaw wobec polszczyzny i utrwalania przekonania o niskim prestiżu języka polskiego. Następuje wyraźny rozdźwięk między treściami kształcenia językowego i komunikacyjnego a praktyką językową samych pedagogów. By zahamować lub choćby spowolnić ten proces, konieczne wydaje się intensywne kształcenie wszystkich studentów studiów pedagogicznych (nie tylko polonistów), budujące świadomość konieczności dostosowania stylu komunikatu do sytuacji komunikacyjnej oraz pozytywną, refleksyjną postawę wobec języka polskiego jako tworzywa wypowiedzi.

The article discusses the problem of low language level and the lack of appropriate politeness forms in e-mails sent by teachers to parents and students. The research material on which the analysis is based includes messages created by 120 teachers from several schools of various levels. In order to get to know the text-creating habits of educators, a questionnaire survey was also conducted. In the surveys, teachers declared care for the linguistic aspect of the text on various levels, but the authentic texts of e-mails show that they are formulated carelessly, full of various types of errors, and devoid of traditional expressions of politeness. This seems to prove that many educators are indifferent to the language and do not see it as a value, which carries the risk of negatively influencing students, conveying to them undesirable attitudes towards the Polish language as well as perpetuating the belief about the low prestige of the Polish language. There is a clear discrepancy between the content of language and communication education and the language practice of educators themselves. In order to stop or at least slow down this process, it seems necessary to provide extensive education to all students of teaching departments (not only to Polish language teachers), building awareness of the need to adapt the style of communication to the communication situation and a positive, reflective attitude towards the Polish language as a means of expression.