Analiza dwóch idoli antropomorficznych z grodziska w Maszkowicach na tle plastyki figuralnej II tysiąclecia p.n.e. z terenów Europy Południowej.

The aim of the thesis is to describe and interpret two anthropomorphic idols, discovered in 2019 at the site in Maszkowice. They were deposited in six fragments in a small pit along the communication route leading out of the eastern gate. Ceramic shards found with the figurines and the stratigraphic location of the object allow the dating of the artifacts to the Maszkowice I phase, i.e. the fourth quarter of the 18th century BC. In Southern Europe in the 2nd millennium BC there are numerous examples of similar, small anthropomorphic representations. The biggest collections come from Cyprus, sanctuaries in Crete, Mycenaean culture in mainland Greece, Žuto Brdo-Gârla Mare cemeteries and from tell settlements of the Carpathian Basin. Maszkowickie idols fit in with this phenomenon due to their small size, schematic representation of the human figure and probably symbolic or cultic meaning. They are also some of the northernmost examples of clay figural art and one of its oldest examples in the Carpathian region.

Praca ma na celu opis i interpretację dwóch idoli antropomorficznych, odkrytych w 2019 roku na stanowisku w Maszkowicach. Zostały zdeponowane w sześciu fragmentach w niewielkim zagłębieniu na przebiegu ciągu komunikacyjnego, wychodzącego z bramy wschodniej. Złożona z figurkami ceramika i położenie stratygraficzne obiektu pozwalają na datowanie zabytków na fazę Maszkowice I, czyli czwartą ćwierć XVIII w. p.n.e. Na terenie Europy Południowej w II tysiącleciu p.n.e., a szczególnie od jego połowy, występują liczne przykłady podobnych, małych przedstawień antropomorficznych. Najlepiej przebadane kolekcje pochodzą z Cypru, z sanktuariów na Krecie, z kultury mykeńskiej na terenie Grecji kontynentalnej, z cmentarzysk kultury Žuto Brdo-Gârla Mare oraz z osiedli tellowych w Kotlinie Karpackiej. Idole maszkowickie wpisują się w ten fenomen dzięki swoim niewielkim rozmiarom, schematycznemu przedstawieniu ludzkiej sylwetki i prawdopodobnie symbolicznemu lub kultowemu znaczeniu. Są to również jedne z najbardziej wysuniętych na północ przykładów plastyki figuralnej oraz jedne z jej najstarszych okazów w rejonie Karpat.