Pre-emption right of a leaseholder of an agricultural property under the Act on the Formation of Agricultural System

Praca dotyczy problematyki ustawowego prawa pierwokupu dzierżawcy nieruchomości rolnej na gruncie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Jej podstawowym celem jest dokonanie oceny przedmiotowej regulacji i wysunięcie na tej podstawie wniosków de lege ferenda oraz de lege lata (metoda teoretyczno-prawna). Spełnienie powyższych celów wymagało uprzedniego przeprowadzenia dogłębnej analizy przepisów prawnie relewantnych z punktu widzenia tego szczególnego uprawnienia dzierżawcy nieruchomości rolnej (metoda dogmatyczno-prawna). Opracowanie nie ogranicza się jednak jedynie do rozważań dotyczących przepisów regulujących zastosowanie prawa pierwokupu dzierżawcy nieruchomości rolnej, ale zawiera również elementy wprowadzające do omawianej problematyki. W szczególności, na gruncie pracy dokonano omówienia podstawowych informacji na temat instytucji prawnej prawa pierwokupu, wskazano genezę przepisów o prawie pierwokupu dzierżawcy nieruchomości rolnej (metoda historyczno-prawna) oraz cel wprowadzenia tej regulacji do polskiego porządku prawnego. Praca zawiera również analizę przepisów ogólnych ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, które wyznaczają zakres zastosowania tej regulacji. Mają one decydujące znaczenie dla stosowania w praktyce przepisów o prawie pierwokupu dzierżawcy nieruchomości rolnej. W jej ramach uwzględnione zostały także podstawowe pojęcia prawnorolne takie jak nieruchomość rolna czy gospodarstwo rolne w rozumieniu przyjętym na gruncie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Szczegółowo omówione zostały również przesłanki zastosowania prawa pierwokupu dzierżawcy nieruchomości rolnej oraz katalog wyłączeń stanowiący o wyjątkach od stosowania tej regulacji w praktyce. Badaniu podległa również kluczowa z perspektywy funkcjonowania uprawnienia dzierżawcy nieruchomości rolnej w obrocie gospodarczym procedura wykonania prawa pierwokupu oraz konsekwencje prawne złożenia skutecznego oświadczenia woli o skorzystaniu z prawa pierwokupu, z uwzględnieniem szczególnych obowiązków nakładanych na nabywców nieruchomości rolnych przez ustawę o kształtowaniu ustroju rolnego. Uzupełniająco, praca wskazuje również na konstrukcję sądowej procedury ustalenia ceny nieruchomości rolnej oraz na problematykę zbiegu uprawnień z różnych przepisów o prawie pierwokupu (zbieg pierwokupów).

The thesis refers to the issue of the statutory right of pre-emption of a leaseholder of agricultural property under the Act on Formation of the Agricultural System. Its basic aim is to assess the regulation at issue and, on this basis, to draw conclusions de lege ferenda and de lege lata (theoretical-legal method). The fulfilment of the above-mentioned objectives required an initial thorough analysis of the legally relevant provisions with regard to this special entitlement of a leaseholder of an agricultural property (dogmatic-legal method). Nevertheless, the study is not limited to a consideration of the provisions concerning the application of the pre-emptive right of a leaseholder of agricultural property, but also contains introductory elements to the issue in question. In particular, the study discusses basic information on the legal institution of pre-emptive right, presents the genesis of provisions on the pre-emptive right of a leaseholder of agricultural property (historical-legal method) and the purpose of introducing this regulation to the Polish legal order. The thesis also contains an analysis of the general provisions of the Act on Formation of the Agricultural System, which determine the scope of application of this regulation. They are of decisive importance for the practical application of the regulation on the leaseholder's right of pre-emption of agricultural property. It also covers basic legal and agricultural terminology, such as an agricultural property or an agricultural farm as understood on the grounds of the Act on Formation of the Agricultural System. Furthermore, thesis addresses the conditions of application of the pre-emptive right of a leaseholder of agricultural property and the catalogue of exclusions constituting exceptions from the application of this regulation. It also examined the procedure for exercising the right of pre-emption, which is crucial from the perspective of the leaseholder's right to agricultural property in economic relations, and the legal consequences of submitting an effective statement of intent to exercise the right of pre-emption, taking into account the specific obligations imposed on purchasers of agricultural property by the Act on the Formation of the Agricultural System. Additionally, the thesis also presents the legal construction of a judicial procedure for determining the price of agricultural property, as well as the problem of the concurrence of entitlements from various pre-emption regulations (concurrence of pre-emptive rights).