Obiektywność a pojęciowa forma percepcji

W ramach niniejszej pracy magisterskiej argumentuję na rzecz pewnej postaci konceptualizmu percepcyjnego. Generalna teza konceptualizmu percepcyjnego głosi, że zdolności pojęciowe zaangażowane są w ramach stanów percepcyjnych. Standardowo konceptualizm percepcyjny traktowany jest jako teoria doświadczenia percepcyjnego, która na celu ma rozwiązanie problemu uzasadnienia sądów percepcyjnych, tj. sądów stanowiących fundament naszej wiedzy empirycznej. Stawiam tezę, że problem konceptualizmu percepcyjnego należy przeformułować; właściwy kontekst dla tezy konceptualistycznej stanowi nie tyle wąsko rozumiana problematyka epistemologiczna, co raczej problem rzucany przez tzw. transcendentalny sceptycyzm. Podczas gdy tradycyjne epistemologiczne sformułowanie problemu uzasadnienia sądów percepcyjnych zakłada zachodzenie przedstawień percepcyjnych i stawia sceptyczne pytanie o prawdziwość oraz poprawność tego rodzaju reprezentacji, wyzwanie sceptycyzmu transcendentalnego dotyczy samych warunków możliwości przedmiotowych przedstawień percepcyjnych, a w konsekwencji również sądów percepcyjnych. Jak percepcja może w ogóle dotyczyć przedmiotów? Proponowana przeze mnie odpowiedź głosi, że sama forma przedmiotowości nie może być dana, a zatem musi stanowić wkład naszych zdolności pojęciowych. W mojej argumentacji odnoszę się do Kanta i współczesnych kantystów, ponieważ – jak staram się wykazać – to filozofia Kanta dostarcza teoretycznych środków do przeformułowania teorii konceptualizmu percepcyjnego w kontekście problemu przedmiotowej ważności percepcji. W zakończeniu niniejszej pracy wskazuję na zbieżność między tak rozumianym konceptualizmem, a idealizmem.

The thesis presents and argues for a particular understanding of perceptual conceptualism. Perceptual conceptualism, generally speaking, is the thesis that conceptual capacities are necessarily involved in our perceptual states. Conventionally, perceptual conceptualism is understood as a theory of perceptual experience that aims to solve the problem of epistemology of perceptual judgments, i.e. judgments that are supposed to ground the whole expanse of our empirical knowledge. I claim that transposing the question of the fundamental character of perceptual cognition from the narrowly epistemological context of perceptual judgments into the context of what I call the transcendental skepticism about objective purport allows for reformulating the thesis of perceptual conceptualism in more compelling terms and constitutes a more persuasive rationale for it. Whereas the traditional epistemological problematic assumes that perceptual representations at least purport to represent objects and poses the skeptical question concerning their truthfulness or correctness, the challenge of transcendental skepticism concerns the very condition of possibility of such objective purport of perception and – in consequence – perceptual judgments. How can perception so much as purport to be about objects? The answer that I argue for consists in the idea that such objectivity of perceptual representations cannot be simply given, and therefore it should be understood as a contribution of our conceptual capacities. In this theoretical maneuver I extensively draw on Kant and contemporary Kant-inspired authors, since – as I try to demonstrate – Kant’s philosophy provides us with rich theoretical resources for reframing perceptual conceptualism in terms of the problem of perceptual objectivity. In conclusion I draw out the connection between conceptualism and idealism.