Theoretisch-formale Präsenz des Passivs in der Linguistik am Beispiel ausgewählter Sätze aus Thomas Manns Roman „Zauberberg“ und dessen polnischen Übersetzung

In this bachelor thesis, the term passive is presented in the theoretical-formal perspective of selected grammars, philosophers and concrete sentences from T. Mann’s novel „The Magic Mountain". Thus, the descriptions of the passive and the active in German and Polish are compared and the difference between the need for a more precise distinction between paradigm and syntagm in the sentence formulation of the passive of process and the passive of state is shown. Attention was paid to how adequately a sentence from a literary text in the passive voice is translated from German into Polish and vice versa. It was considered whether this is always a 1:1 translation situation, where the translation fully corresponds to the original structure in the sentence. Chapter 1 showed how the construction of the passive is considered in descriptive grammar and how the concept of passive is explained by German and Polish scholars in order to grasp the structuredness of the passive construction and its manifold problems. This description is based on a unilateral research method. A multilateral method was also used, in that both approaches accept that passive constructions are perceived and interpreted differently by different theorists of German in descriptive grammar.In Chapter 2, the passive was presented using a confrontational approach. The theory of codes proved to be important, showing the essence of the attribution of meaning overlaps in semantics and meaning processing.Chapter 3 was treated from the perspective of translating the passive construction from German into Polish in order to identify similarities and differences between the passive from a German and Polish perspective.

In dieser Bachelorarbeit wird der Terminus Passiv in der theoretisch-formalen Perspektive ausgewählter Grammatiken, Philosophen und konkreter Sätze aus T. Manns Roman „Zauberberg“ vorgestellt. So werden die Beschreibungen des Passivs und des Aktivs im Deutschen und im Polnischen verglichen und der Unterschied zwischen der Notwendigkeit einer genaueren Unterscheidung zwischen Paradigma und Syntagma bei der Satzformulierung von Vorgangspassiv und Zustandspassiv aufgezeigt. Es wurde darauf geachtet, wie adäquat ein Satz aus einem literarischen Text im Passiv vom Deutschen ins Polnische und umgekehrt übersetzt wird. Es wurde überlegt, ob es sich dabei immer um eine 1:1-Übersetzungssituation handelt, in der die Übersetzung der ursprünglichen Struktur im Satz vollständig entspricht. In Kapitel 1 wurde gezeigt, wie die Konstruktion des Passivs in der deskriptiven Grammatik betrachtet wird und wie der Terminus Passiv von deutschen und polnischen Wissenschaftlern erklärt wird, um die Strukturiertheit der Passivkonstruktion und ihre vielfältigen Probleme zu erfassen. Diese Beschreibung basiert auf einer unilateralen Forschungsmethode. Es wurde auch eine multilaterale Methode angewandt, indem beide Ansätze akzeptieren, dass Passivkonstruktionen von verschiedenen Theoretikern der deutschen Sprache in der deskriptiven Grammatik unterschiedlich wahrgenommen und interpretiert werden.In Kapitel 2 wurde das Passiv mit Hilfe eines konfrontativen Ansatzes dargestellt. Als wichtig erwies sich die Theorie der Codes, die das Wesen der Zuschreibung von Bedeutungsüberschneidungen in der Semantik und Bedeutungsverarbeitung aufzeigt.Kapitel 3 wurde unter dem Aspekt der Übersetzung der Passivkonstruktion aus dem Deutschen ins Polnische, um Gemeinsamkeiten und Unterschiede zwischen dem Passiv aus deutscher und polnischer Sicht zu identifizieren.

W niniejszej pracy przedstawiono termin Passiv w ujęciu teoretyczno-formalnym wybranych gramatyk, filozofów i konkretnych zdań z powieści T. Manna „Czarodziejska góra". Porównano zatem opisy strony biernej i czynnej w języku niemieckim i polskim i wykazano różnicę między koniecznością precyzyjniejszego rozróżnienia między paradygmatem a syntagmą w zdaniowym ujmowaniu Vorgangspassiv i Zustandspassiv. Zwrócono uwagę na to jak adekwatnie, zdanie z tekstu literackiego w stronie biernej jest tłumaczone z języka niemieckiego na polski i odwrotnie. Rozważono czy zawsze jest to sytuacja tłumaczenia 1:1, w której tłumaczenie w pełni odpowiada oryginalnej strukturze w danym zdaniu. Rozdział 1 ukazał sposób rozpatrywania konstrukcji strony biernej w gramatyce opisowej i sposobu wyjaśnienia terminu strony biernej przez niemieckich i polskich badaczy, by uchwycić strukturalność konstrukcji biernej czasowników i jej wieloaspektowych problemów. Opis ten oparto na unilateralnej metodzie badawczej. Zastosowano też metodę multilateralną, przez oba podejścia zaakceptowano fakt, że konstrukcje strony biernej są w gramatyce opisowej różnie postrzegane i interpretowane przez różnych teoretyków języka niemieckiego.Rozdział 2 przedstawiał stronę bierną za pomocą podejścia konfrontatywnego. Ważną okazała się być teoria kodów, która ukazała istotę atrybucji nakładania się znaczeń w semantyce i przetwarzaniu znaczeń.Rozdział 3 dotyczył aspektu tłumaczenia konstrukcji biernej z języka niemieckiego na język polski, by zidentyfikować podobieństwa i różnice między stroną bierną z perspektywy niemieckiej i polskiej.