Moderująca rola doświadczeń podobnych do psychotycznych w związku między autorytaryzmem a paranoją polityczną

The presented study aimed to deepen understanding of the phenomenon of political paranoia, which occurs in some people with authoritarian tendencies. Political paranoia manifests itself in the belief in the existence of conspiracies as the main factor shaping events in the political sphere. This belief is associated with mistrust, which does not appear to be a direct result of an authoritarian disposition. The potential moderating factor for this relationship was sought. Attention was focused on psychotic-like experiences (PLEs). In order to test the hypotheses, tools such as the Shortened Political Paranoia Scale, the Shortened Right-Wing Authoritarianism Scale, and the Polish adaptation of the 21-Item Peters et al. Delusions Inventory (PDI-21) were used. Analysis revealed a positive relationship between political paranoia and right-wing authoritarianism, and between political paranoia and PLEs. The study did not show an effect between authoritarianism and PLEs, nor did it confirm the hypothesis about PLEs moderating effect.

Przedstawione badanie miało na celu pogłębienie zrozumienia zjawiska paranoi politycznej, które występuje u niektórych osób o tendencjach autorytarnych. Paranoja polityczna manifestuje się przekonaniem, iż głównym czynnikiem kształtującym wydarzenia w sferze politycznej są spiski zawiązywane przez bliżej nieokreślone grupy osób. To przekonanie wiąże się z brakiem zaufania wobec sprawujących władzę, które nie wydaje się bezpośrednim wynikiem autorytarnego usposobienia. W przeprowadzonym badaniu poszukiwano potencjalnych czynników moderujących tę zależność. Uwagę skupiono na doświadczeniach podobnych do psychotycznych (psychotic-like experiences, PLEs). W badaniu wykorzystano następujące narzędzia: Skrócona Skala Paranoi Politycznej, Skrócona Skala Prawicowego Autorytaryzmu oraz polska adaptacja Skali Urojeń Peters i współpracowników (PDI-21). Analiza zebranych danych ujawniła istnienie pozytywnego związku między paranoją polityczną a prawicowym autorytaryzmem oraz pozytywnego związku między paranoją polityczną a PLEs. Badanie nie wykazało związków między autorytaryzmem a występowaniem PLEs, ani nie potwierdziło hipotezy mówiącej o moderującym wpływie PLEs na związek między autorytaryzmem a paranoją polityczną.