A question of community : Jerzy Grzegorzewski and Jan Klata

A Question of Community: Jerzy Grzegorzewski and Jan Klata is an attempt to investigate such issues as the role of the national theater and the national artist, the relationship between the theater and social and community life, and the ties between nationality and gender. The scope of my interests is Polish theater between 1989 (apart from Forefathers’ Eve - Improvisations, which is from 1987) and 2013 (though in a few places I have brought things up to date) seen through the work of Jerzy Grzegorzewski and Jan Klata. I have thus attempted to locate the descriptions and interpretations of theatrical phenomena in a broadly defined historical, political, social, and cultural context. The basic thrust of my interpretation was marked out by the theories of the community developed by Benedict Anderson (taking into regard opinions of other critics who have noted the relationship between nationality and gender in this context), the interpretive community of Stanley Fish, Eve Kosofsky Sedgwick’s concept of performative acts, new historicism, psychoanalysis, and feminist and gender studies. This has been my framework for reflecting upon the ties between discrimination of women and national, cultural, and religious minorities in the sphere of the national community. I inquire as to how the political breakthrough of 1989 and the accession to the European Union redefined the traditional gender roles and pushed the borders of the national identity to include individuals who had theretofore been discriminated against, and how these changes are reflected in the work of Jerzy Grzegorzewski and Jan Klata, directors deeply involved in the life of the national community (Jerzy Grzegorzewski was director of the National Theater in Warsaw in 1997-2003; Jan Klata has been the director of the National Stary Theater since 2013).

"Bohaterowie pracy należą do innych pokoleń, realizują zdecydowanie odmienną estetykę sceniczną i inaczej komunikują się z widzami, nie wystawiają tych samych sztuk i kierują zespołami artystycznymi w innym czasie i w innych miastach. Autorce udało się jednak w bardzo interesujący sposób tak omówić ich stosunek do «wspólnoty narodowej», żeby ukazać historyczną zmienność tego pojęcia, czynniki warunkujące jego performatywną istotę. A ponadto wnikliwie przedstawić skomplikowane relacje między tak rozumianą wspólnotą a komunikacją w teatrze i jej inscenizacyjno-estetycznym wymiarem" (Z recenzji prof. dr hab. Małgorzaty Sugiery). "Spór wokół Narodowego Starego Teatru skłonił historyków teatru, krytyków, publicystów i dziennikarzy do ponownego przemyślenia idei teatru narodowego. Naprzeciw tej dyskusji wychodzi teraz Monika Kwaśniewska z przemyślaną rozprawą naukową, która pogłębia i porządkuje podjętą refleksję" (Z recenzji dr. hab. Jacka Kopcińskiego, prof. UKSW). "Doprawdy nieczęsto się zdarza, aby rozprawa naukowa pozostawała w tak bliskim związku z bieżącym życiem teatralnym i jednocześnie z życiem publicznym, co więcej, aby tak udatnie łączyła konieczny dystans badawczy z silnym zaangażowaniem osobistym, tak trafnie diagnozowała stan emocji zbiorowych, tak wszechstronnie rozpatrywała konstelację nawarstwiających się okoliczności. Największą zdobyczą pracy są świetnie uargumentowane rewizje interpretacyjne, poprzedzone precyzyjnymi analizami przedstawień i przenikliwymi analizami recenzji jako przejawów dyskursu publicznego" (Z recenzji prof. dr. hab. Zbigniewa Majchrowskiego). "Oświetlające się wzajemnie, precyzyjnie przemyślane i komponowane zestawienia przedstawień pokazywanych w kontekście różnych dyskursów, w zmieniających się perspektywach, oscylujących pomiędzy ujawnianiem tego, co - w różnych wymiarach - szczególne, i tego, co wspólne, subtelnie rysuje w rozprawie dynamiczny, zróżnicowany, wielobarwny pejzaż wyobrażeń wspólnoty czasu przemian w teatrze, kulturze, historii" (Z recenzji dr hab. Joanny Walaszek, prof. UJ).