Obrazowanie zachowań nietradycyjnych przez wiejską wspólnotę językowo-kulturową (na przykładzie przezwisk mieszkańców gminy Babice w powiecie chrzanowskim)

Dynamic socio-demographic transformations result in significant changes in the language and culture of village inhabitants. Changes in the way people linguistically respond to the surrounding world can be seen, among other things, in the acts of nomination of contemporary folk nicknames. The author of the article attempts to answer the question how unofficial anthroponyms illustrate the attitude of villagers towards new cultural phenomena that permeate rural environments. The material basis of the article is a collection of 812 nicknames collected in the years 2004-2019 in seven villages located within the rural commune of Babice in the Chrzanów poviat. The analysis of the research material showed that, despite the increasingly visible new trends in the lifestyle of rural residents, the villagers still remain strongly attached to their own traditions. The same factors that influence slow mental changes trigger a vivid reaction in the villagers if they deviate too strongly from the culturally sanctioned norms. Therefore, to a large extent, the positive valuation of modernity depends on whether this modernity does not threaten the fundamental rural values.

Dynamiczne przeobrażenia o charakterze społeczno-demograficznym pociągają za sobą istotne przemiany w języku i kulturze mieszkańców wsi. Zmiany w sposobie językowego reagowania na otaczający świat widoczne są m.in. w aktach nominacji współczesnych przezwisk ludowych. Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób nieoficjalne antroponimy obrazują stosunek mieszkańców wsi wobec przenikających do środowisk wiejskich nowych zjawisk o charakterze kulturowym. Podstawę materiałową artykułu stanowi zbiór 812 przezwisk zebranych w latach 2004-2019 na terenie siedmiu wsi wchodzących w skład wiejskiej gminy Babice w powiecie chrzanowskim. Analiza materiału badawczego wykazała, że mimo coraz bardziej widocznych nowych tendencji w stylu życia mieszkańców wsi wiejska wspólnota nadal pozostaje społecznością mocno przywiązaną do własnej tradycji. Te same czynniki, które wpływają na powolne zmiany mentalnościowe, wywołują u mieszkańców wsi żywą reakcję, jeżeli zbyt mocno odbiegają od kulturowo usankcjonowanych norm. Pozytywne wartościowanie nowoczesności w znacznej mierze zależy zatem od tego, czy owa nowoczesność nie zagraża fundamentalnym wiejskim wartościom.