Portret księcia Karola Radziwiłła Panie Kochanku w komediach kontuszowych Józefa Ignacego Kraszewskiego

This article details Radziwiłł’s thread in traditional Polish costume comedies by Józef Ignacy Kraszewski, based on the plays Radziwiłł w gościnie and Pan Kochanek. The first part of the article investigates the origin of the writer’s interest in Radziwiłł and analyses the image of the Voivode presented in the dialogues of other characters in these plays. The main part of the article is a characterisation of Radziwiłł based on the image created in his autothematic comments. Another aspect of this paper concerns the character’s comedic qualities. The aim of this work is to answer the lingering question as to whether Kraszewski created an original image of the Voivode. The analysis is based on the texts of traditional Polish nobility costume comedies, and the context for reflecting upon the character’s image is provided by the other works of Kraszewski: the so-called trylogia radziwiłłowska (Papiery po Glince, Król w Nieświeżu, Ostatnie chwile księcia wojewody) as well as the novel Starosta Warszawski.

Artykuł dotyczy omówienia wątku radziwiłłowskiego w komediach kontuszowych Józefa Ignacego Kraszewskiego na przykładzie utworów Radziwiłł w gościnie oraz Panie Kochanku. Pierwsza część pracy poświęcona jest wskazaniu źródeł zainteresowania pisarza postacią Radziwiłła oraz analizie wizerunku wojewody wykreowanego na podstawie wypowiedzi innych postaci. Kluczowa część artykułu stanowi charakterystykę Radziwiłła, stworzoną w oparciu o autotematyczne wypowiedzi bohatera. Ponadto praca podejmuje problem komizmu postaci wojewody. Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, czy Kraszewski stworzył oryginalny wizerunek wojewody. Podstawę analizy stanowi tekst komedii kontuszowych, kontekstem dla rozważań nad wizerunkiem Radziwiłła są inne utwory Kraszewskiego: tzw. trylogia radziwiłłowska (Papiery po Glince, Król w Nieświeżu, Ostatnie chwile księcia wojewody) i powieść Starosta warszawski.