Ikony dwóch kiotów w cerkwi prawosławnej pw. św. Jerzego w Łobzie : analiza artystyczna i historyczna

In the Orthodox Church of St. George in Łobez, in the West Pomeranian Voivodeship, there are two standing icon cases (kiots). The first one features an icon of St. Alexander Nevsky in the central position, with St. Xenia of My- lasa, also known as Xenia the Roman, above it. The second kiot in the centre holds an icon of St. Andrew of Crete and the Prophet Hosea, and above them, there are icons of St. Nicholas, St. Michael of Tver, and St. George. Stylistic analysis has determined that these icons were created by the same professional painter with academic training, in a realistic style charac- teristic of Russian icon painting in the second half of the 19th century and the beginning of the 20th century. The choice of saints depicted on the icons was driven by the desire to commemorate the miraculous rescue of the im- perial family from a train accident on October 17, 1888, in Borki near Khar- kov. Alexander Nevsky was the patron of Tsar Alexander III, and Nicholas, Michael of Tver, George, and Xenia were patrons of the tsar’s children. The liturgical commemorations of Andrew of Crete and the Prophet Hosea coin- cided with the date of the disaster. The icons in Łobez were therefore created within a few years after 1888. It cannot be ruled out that they were originally located in churches in Szóstka and Worsy in the Lublin region.

W cerkwi prawosławnej pw. św. Jerzego w Łobzie w województwie za- chodniopomorskim, znajdują się dwa kioty podłogowe przyścienne, zawie- rające kilka ikon. W głównym polu pierwszego umieszczona jest ikona św. Aleksandra Newskiego, powyżej – św. Kseni z Mylasy, zwanej też Rzymian- ką. W centrum drugiego znajduje się ikona św. Andrzeja Kreteńskiego i pro- roka Ozeasza, powyżej – św. Mikołaja, św. Michała Twerskiego i św. Jerzego. Analiza stylistyczna doprowadziła do ustalenia, że ikony wykonane zostały przez tego samego profesjonalnego malarza o wykształceniu akademickim, w stylu realistycznym, charakterystycznym dla rosyjskiego malarstwa ikono- wego drugiej połowy XIX wieku i początku XX. Wybór świętych ukazanych na ikonach był powodowany chęcią upamiętnienia cudownego ocalenia ro- dziny carskiej z wypadku kolejowego 17 października 1888 roku w Borkach pod Charkowem. Aleksander Newski był patronem cara Aleksandra III, Mi- kołaj, Michał Twerski, Jerzy oraz Ksenia – dzieci carskich, a wspomnienia liturgiczne Andrzeja z Krety i proroka Ozeasza przypadały w dniu katastrofy. Ikony z Łobza powstały zatem w ciągu paru lat po roku 1888. Nie można wykluczyć, że pierwotnie znajdowały się w cerkwiach w Szóstce i Worsach na Lubelszczyźnie.