Immigration in Spain in times of crisis : Spanish public opinion and press reactions in the period from 2008 to 2011

In recent decades immigrants considerably influence the social and cultural landscape of Spain. The immigration brings a new dimension of multiculturalism phenomenon and enriches the hybrid (ethnic, regional, linguistic) Spanish identity. All immigrant communities are factors of cultural change in different levels of social life. Their impact on the receiving society can be both measured through the “hard” statistical data and described from the subjective perspective focusing on the social representations, expectations, fears, lifestyle and mentality changes, cultural closeness and remoteness, etc. Over the last years the global crisis has been a idée fixe of the socio-economic (but also cultural) discourse in many parts of the world. Spain was placed among countries most affected by the recession. Its economic downturn and social impasse led to internal political crisis (the accelerated general elections in 2011) and to appearance of the protest movement Indignados fighting for better conditions for life. Immigrants have become one the most relevant participant of the social changes in times of recession and conflicts. The intent of this article is to present the situation of the immigrant community in Spain in the period from 2008 to 2011, in reference to statistical reports, public opinion surveys and selected comments of Spanish press.

Imigranci są od kilku dekad bardzo istotnym elementem hiszpańskiego społeczeństwa. Ich obecność w Hiszpanii to stosunkowo nowe oblicze wielokulturowości, współistniejące (nie zawsze zgodnie) z innymi składnikami złożonej hiszpańskiej tożsamości: etnicznej czy regionalnej. Społeczności imigranckie są często nośnikiem zmiany kulturowej na różnych poziomach życia społecznego. Bywają motorem przemian zarówno w sensie obiektywnym, co pokazuję „twarde” dane (wpływ na rynek prac i strukturę zatrudnienia, system edukacji, czy kierunek polityki społecznej), jak i w wymiarze bardziej subiektywnym, dotyczącym społecznych wyobrażeń, oczekiwań, niepokojów (przemiany stylu życia, mentalności, dynamika tolerancji vs. zamknięcia kulturowego, poczucie nowych zagrożeń w społeczeństwie przyjmującym etc.). W ostatnich latach tematem przewodnim debaty społeczno-ekonomicznej, ale także kulturowej, stał się postępujący kryzys dotykający zachodnie społeczeństwa. Hiszpania to jeden z tych krajów, w których ten impas przyjął szczególnie wyrazistą formę. Świadczyły o tym m.in. zawirowania na wewnętrznej scenie politycznej (przyspieszone wybory parlamentarne w 2011 r.), czy powstające ruchy społeczne walczące o poprawę warunków życia: Indignados. Imigranci stali się ważnymi uczestnikami wydarzeń i przemian społecznych zachodzących w dobie recesji i konfliktów. Celem artykułu będzie próba przedstawienia sytuacji społeczności imigranckich w Hiszpanii w latach 2008-2011, w odwołaniu do raportów statystycznych i sondaży opinii publicznej w Hiszpanii oraz wybranych komentarzy hiszpańskiej prasy.