Camino Francés - jeszcze pielgrzymka czy już turystyka? : próba odpowiedzi na podstawie wspomnień polskich caminowiczów

Celem artykułu jest odpowiedź na tytułowe pytanie: Jak Camino Francés współcześnie jest postrzegane - jako pielgrzymka czy turystyka? W tekście zastosowano analizę treści materiałów źródłowych, które stanowią drukowane teksty literackie, popularne, naukowe tzw. caminowiczów. Wykorzystano też materiały pozyskane przez autora w trakcie jego pielgrzymki i obserwacji uczestniczącej. Dodatkowym analizowanym dokumentem był Manifest z Villafranca del Bierzo, który w sposób formalny podejmuje rozpatrywane kwestie. Camino Francés postrzegane jest przez osoby, które odbyły je pieszo lub na rowerze, jako pielgrzymka. Określenie "turystyka" używane jest w ich wypowiedziach w wyraźnej opozycji. Co więcej, dychotomia pielgrzymka - turystyka (pielgrzym - turysta) ma w analizowanych tekstach wymiar wartościujący lub w przypadku tekstów naukowych ich autorzy zwracają na ten problem uwagę. Przeprowadzona analiza - z uwagi na formalne ilościowe wymogi tekstu - została ograniczona tylko do źródeł drukowanych dostępnych w języku polskim. Z tych samych powodów podjęto jeden z ważnych - zarówno dla samych caminowiczów, jak i badaczy próbujących określić współczesny charakter Camino - aspektów występujących w tych pracach. Dotychczas nie przedstawiono pracy traktującej o Camino Francés i dychotomii pielgrzymka - turystyka w kontekście mitycznych uwarunkowań i wartościowania tego fenomenu w odniesieniu do polskich autorów wspomnień. Na potrzebę analiz tego typu polskiej literatury zwracają uwagę badacze fenomenu Camino. Praca ma charakter analityczny.

The main purpose of the article is the answer the question: 'Is Camino Francés still seen as pilgrimage or maybe as tourism?' The author proves that mythical ideas are a ground for valuing the duality present in various types of statements by Polish authors of memories of the caminos. In this article, the analytical approach to varied source materials has been adopted, either literature or popular and scientific texts, created by authors that walk through Camino de Santiago themselves. Also, other materials that were collected by the authors during their pilgrimages and participants' observations were used. Finally, Manifesto of Villafraca del Bierzo was examined. It is a document analysing issues discussed in the article in a formal way. Camino Francés is perceived as a pilgrimage by people who experienced it by walking or riding a bike. The term 'tourism' is used in their statements as a clear contradiction. Moreover, the dichotomy pilgrimage - tourism (pilgrim - tourist) has a valuing dimension, which is also noticed by authors of the scientific studies. Due to the formal requirements regarding the text volume, the analysis has been limited to printed sources available in the Polish language. For the same reasons, it was only one of the most important (the same for camino men and researchers trying to determine the nature of modern Camino) aspect found in these works. Until now, none of the articles about Camino Francés have been published in the context of the pilgrimage - tourism dichotomy and its mythical grounds. Neither was the evaluation of this phenomenon has been described regarding the Polish authors of memories. Even the quoted article by Krystyna Zabawa: The phenomenon of the pilgrimages to Santiago de Compostela in the latest Polish relations and research was called by its author 'a short and sketchy diagnosis of recent Polish literature concerning the pilgrimage to Santiago de Compostela'. It has been limited, however, to selected works only published before 2009. Agnieszka Jaworska - in her book - again, drew attention to the lack of interest on this issue. Nonetheless, she pointed out and analyzed the main features of this type of literature. Adam Kucharski recently proposed typologies of Polish memories concerning the Camino. This is an analytical study.