Unaoczniona Nacja Węgierska wspólnota polityczna w książkach ilustrowanych (ca. 1350-1700)

The main objective of this paper is to examine the understanding of the natio Hungarica, as it emerges from the texts and images of a number of richly illustrated Hungarian books. The Chronicon pictum (ca. 1358), János Thuróczy’s Chronica Hungarorum (Brno, Augsburg, 1488), Mausoleum regum et Ungariae ducum (Nuremberg, 1664), Trophaeum domus Estorasianae (Vienna, 1700) and Clarissimorum Hungariae heroum icones (Vienna, 1652) served as points of reference for the discussion on the ways in which the Hungarian political community wanted to be and was perceived prior to its eighteenth- and nineteenthcentury transformation into a modern nation. The study encompasses the formative period of Hungarian illustrated books that contributed to the formulation of the national imagery in Hungary, based on the ethno-genetic myths, memories of shared ancestry and collective past, cultural values, legal code, customs and models of conduct, modes of self-display, and, last but not least, on the imagery of the homeland. The three-and-a-half-century chronological scope of the study has made it possible to trace the major changes which the concept of natio Hungarica underwent between mid-fourteenth and seventeenth centuries.

Głównym celem artykułu było zbadanie rozumienia pojęcia natio Hungarica, jakie wyłania się z tekstów i obrazów węgierskich książek ilustrowanych. Chronicon pictum (ca. 1358), Chronica Hungarorum Jánosa Thuróczy’ego (Brno, Augsburg, 1488), Mausoleum regum et Ungariae ducum (Norymberga, 1664), Trophaeum domus Estorasianae (Wiedeń, 1700) oraz Clarissimorum Hungariae heroum icones (Wiedeń, 1652) stanowiły punkt wyjścia do analizy wyobrażeń, jakie wspólnota polityczna miała na swój temat oraz jakie starano się jej narzucić przed erą narodowościowotwórczych procesów osiemnastego i dziewiętnastego wieku. Artykuł koncentruje się na formatywnym okresie w dziejach ilustrowanej książki węgierskiej, który przyczynił się do powstania wyobrażeń narodowych opartych na micie etnogenezy, pamięci o przodkach i wspólnej historii, wartościach kulturowych, prawie, zwyczajach, modelach zachowania i autoprezentacji oraz wyobrażeniu ojczyzny. Szeroki, obejmujący trzy i pół wieku zakres chronologiczny studium umożliwił prześledzenie najważniejszych przesunięć znaczeniowych, jakie zachodziły w rozumieniu natio Hungarica między połową czternastego stulecia a siedemnastym wiekiem.