"Cosmos" : farewell through the prose

Przedmiotem artykułu jest analiza ostatniego filmu Andrzeja Żuławskiego, odczytywanego w perspektywie pożegnania artysty ze swoją publicznością. W pierwszym podrozdziale autor referuje najważniejsze odczytania powieści Witolda Gombrowicza, dowodząc, że reżyser - znany z erudycji - znał je i wykorzystywał (choćby w świadomym nawiązaniu do Boskiej Komedii Dantego). Drugi podrozdział wskazuje na związek pisarstwa Żuławskiego z prozą Gombrowicza, sprawiający, że autor filmu traktował twórcę pierwowzoru jak artystycznego partnera. Trzeci podrozdział poświęcony jest interpretacji filmowego Kosmosu jako osobistej wypowiedzi reżysera, wzbogaconej o eseistyczne stanowisko, jakie wypracował w swojej późnej prozie.

The article's theme is an analysis of the last film by Andrzej Żuławski. The movie is here perceived as a way in which artist says goodbye to his audience. In the first part of the article, its author present the most relevant readings of Witold Gomborwicz's novel, arguing that the director - famous for his erudition - knew them and used purposely. The second part links Żuławski's literary oeuvre with Gombrowicz's prose and proves the director perceived Gombrowicz as his partner in the domain of arts. Finally, the third part proposes the interpretation of Cosmos movie as a personal enunciation of its director, yet enriched with his essayistic position elaborated in his late prose.