Airspace closure for Russian aircrafts in response to aggression against Ukraine under international law

The article analyses the closure of airspace to Russian aircrafts by a number of states, including Poland, in response to aggression against Ukraine under the Chicago Convention. In doing so, it identifies two lines of argumentation that may justify the actions taken by EU member states. The first approach is based on an interpretation of the Chicago Convention itself, in particular its Article 89. To justify the ban in this formula would mean that the closure of airspace should be interpreted as retorsion, i.e. unfriendly but lawful behaviour. The second approach represents a potential alternative argumentation, i.e. it emphasize the lawfulness of conduct of EU member states even if it is not possible to justify this behaviour on the basis of the Chicago Convention itself. In this perspective, the action of EU states could be grounded on the law of state responsibility, in particular the so-called third country countermeasures, also referred to as collective countermeasures.

Artykuł analizuje zamknięcie przestrzeni powietrznej dla rosyjskich statków powietrznych przez szereg państw, w tym Polskę, w odpowiedzi na agresję przeciwko Ukrainie w świetle Konwencji chicagowskiej. W tym zakresie identyfikuje dwa kierunkowe rozwiązania argumentacyjne, które mogą usprawiedliwić podjęte przez państwa UE działania. Pierwsze opiera się na interpretacji samej Konwencji chicagowskiej, w szczególności jej art. 89. Usprawiedliwienie zakazu w tej formule oznaczałoby, że zamknięcie przestrzeni powietrznej należy interpretować jako retorsje, tj. nieprzyjazne, ale dozwolone prawem zachowanie. Drugie podejście stanowi swoistą argumentację alternatywną, tj. pokazuje możliwość uznania działań państw UE za legalne nawet w sytuacji niemożliwości usprawiedliwienia tego zachowania na gruncie samej Konwencji chicagowskiej. W tej perspektywie działanie państw unijnych mogłoby być uzasadnione na gruncie prawa odpowiedzialności państw, w szczególności tzw. środków odwetowych państw trzecich, określanych również jako środki odwetowe kolektywne.