Klauzula przeciwdziałająca nadużyciom w ramach zmienionych przepisów dotyczących transgranicznego przekształcenia, łączenia i podziału spółek kapitałowych

W dniu 27.11.2019 r. przyjęta została dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/2121 zmieniająca dyrektywę 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek. Z jednej strony dyrektywa ta znacząco rozszerza zakres transgranicznych form reorganizacji spółek, przewidzianych w prawie wtórnym UE, z drugiej strony wprowadza pewne zmiany do istniejącego modelu normatywnego tego typu zdarzeń. Szczególne wątpliwości w tym ostatnim zakresie może wywoływać nowa regulacja dotycząca przeciwdziałania nadużyciom. Nakazuje ona właściwym organom wydającym zaświadczenia o zgodności z prawem danej transakcji badać, czy takie działanie ma na celu „popełnienie nadużycia lub oszustwa”, które w rezultacie doprowadzi do „uchylenia się bądź obejścia prawa unijnego lub krajowego”, lub zostało ono podjęte „w innych celach przestępczych”. W przypadku pozytywnej odpowiedzi na tak postawione pytanie organ powinien odmówić wydania zaświadczenia. Brzmienie klauzuli przeciwdziałającej nadużyciom może budzić wątpliwości interpretacyjne oraz wywoływać pewien sceptycyzm co do jej skuteczności w zwalczaniu nadużyć. W tym kontekście celem niniejszego opracowania jest próba interpretacji i oceny przedmiotowej klauzuli.

On 27 November 2019, Directive (EU) 2019/2121 of the European Parliament and of the Council amending Directive (EU) 2017/1132 as regards cross-border conversion, mergers and divisions of companies was adopted. On the one hand, this directive significantly expands the scope of cross-border forms of corporate reorganizations provided for in secondary EU law and, on the other hand, it introduces certain changes in the existing normative model of such transactions. With respect to the latter, particular doubts are caused by the new anti-abuse rule. Said rule requires the competent authorities issuing certificates on the legality of a given transaction to examine whether it is ‘set for abusive or fraudulent purposes leading to or aimed at the evasion or circumvention of Union or national law, or for criminal purposes’. If so, the authority should refuse to issue the certificate. The wording of the anti-abuse clause may give rise to doubts about its interpretation and certain scepticism about its effectiveness in combating abuse. In this context, this article attempts to interpret and evaluate the clause in question.