Prawo do modyfikacji umowy oraz do ograniczenia ryzyka jej niewykonania w międzynarodowym obrocie gospodarczym

Poniższe opracowanie jest poświęcone analizie prawa do modyfikacji umowy oraz do ograniczenia ryzyka jej niewykonania w międzynarodowym obrocie handlowym. Wskutek gwałtownych przemian gospodarczych i społecznych sąd uzyskał prawo do ingerencji w stosunek zobowiązaniowy stron umowy o ile nastąpiła nieprzewidywalna zmiana okoliczności, które wpłynęły na sposób wykonania zobowiązania. Strony uzyskują prawo do renegocjacji umowy ex lege na mocy klauzuli rebus sic stantibus uregulowanej w art. 357¹ Kodeksu cywilnego oraz ex contractu na mocy uprzedniego zastrzeżenia w umowie instytucji hardship, zawartej w Zasadach Międzynarodowych Kontraktów Handlowych. W przypadku wystąpienia zdarzenia, którego strony nie mogły przewidzieć, a które istotnie wpłynęło na treść zawartej umowy, mogą powołać się na instytucję klauzuli siły wyższej zawartej w Konwencji Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów, która działa z mocy prawa oraz zawartej w Zasadach UNIDROIT klauzuli siły wyższej tzw. force majeure, która zastrzeżona uprzednio w kontrakcie wyłącza odpowiedzialność strony za niewykonanie zobowiązania.

This paper is devoted to the problem of the right to modify the contract in the event of extraordinary circumstances which influence the legal situation between the parties or the issue of the limitation of the risk in case of non-performance of the contract. Profound economic disturbances which particular intesity during the last years caused development of the legal institutions which enable the court to modify the contracts due to social justice rules. There are institutions that protect the parties of the contract ex lege, rebus sic stantibus clause which has been regulated in Polish Civil Code in article 357¹ or ex contractu, hardship institution regulated in UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts. The legal institutions which enable parties to limitate their risk in the event of an unexpected event (the Act of God) are regulated in United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods and UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts. This legal institution is named force majeure.