Uwaga, zmiana czasu : wielowarstwowa temporalność w sztukach teatralnych poświęconych kryzysowi klimatycznemu

Jak wskazuje Amitav Ghosh (2016), kryzys klimatyczny jest zarazem „kryzysem wyobraźni”, ponieważ z uwagi na niewyobrażalną skalę czasową zmian klimatycznych trudno nam jest w pełni uchwycić jego znaczenie. Zmiany klimatu rozgrywają się w czasie geologicznym, tak odmiennym od ludzkiego doświadczenia, że wynikający z tej różnicy dysonans kognitywny stanowi mentalną barierę, którą niełatwo przekroczyć. Można jednak argumentować, że z uwagi na swoją specyfikę, umożliwiającą łączenie różnych planów czasowych w obrębie doświadczenia ujętego w konkretne ramy temporalne, teatr stwarza wyjątkową przestrzeń do eksplorowania temporalnego doświadczenia zmiany klimatu. Na podstawie dwóch wybranych sztuk: "2071" autorstwa Chrisa Rapleya i Duncana Macmillana oraz "Extinct" April De Angelis artykuł analizuje sposoby, w jakie dramatopisarze zajmujący się tematyką kryzysu klimatycznego wykorzystują tę właściwość medium teatralnego, by przezwyciężyć wspomniany „kryzys wyobraźni”, stojący na przeszkodzie świadomemu zaangażowaniu się widza w kwestie klimatyczne.

According to Amitav Ghosh (2016), climate change constitutes also a “crisis of the imagination,” as it evades our grasp due to the vastness of its temporal frame. Any shifts in climatic patterns are measured in geological time, whose uncanniness makes it difficult for people to meaningfully relate to it. Hence, addressing the current crisis must start by finding ways of enhancing our imagination and capacity for understanding. It can be argued that the medium of theatre is uniquely suited to bringing unfamiliar timelines within the boundaries of a framed temporal experience, which enables juxtaposing different worlds and temporalities. Based on the example of two plays: "2071" by Christ Rapley and Duncan Macmillan, and "Extinct" by April De Angelis, the article examines the ways in which playwrights engaging with the topic of climate change explore the capacity of theatre for colliding various timelines in order to address the “crisis of imagination” that is currently barring audiences from fully grasping the implications of the ongoing changes.