Tropy, ślady, szczątki : romantyczne figury podmiotowości w poezji Rafała Wojaczka

The article focuses on Rafał Wojaczek's poetry and its concepts of subjectivity through the prism of the three categories mentioned in the title, i.e. trope, trace and remnant, which constitute an adequate illustration of the metamorphosis of traditional Romantic subject models in the works of the author of 'Another Tale'. Referring to the trope-based approach of the issue of subjectivity, as offered by Ryszard Nycz, I strive to present the transition from the Romantic concept of the symbolic 'I' towards the modernistic allegoric subject. The allegoric trope, as understood from the Kafkaesque and Benjaminian perpective, leads me to the second category: trace as a sign deprived of its actual source of symbolic reference, which - when translated into the language of subject categories - turns out to be tantamount to recognising the Romantic figures in Wojaczek's poems as 'empty allegories'. In the end, Wojaczek uses the Romantic tradition of subjectivity to present the disintegration of 19th century strategies of identity identification, which intensifies the sense of alienation and renders it utterly impossible to liberate the subject from the random space, stamped by death and breakdown of historicity.

W swoim artykule przyglądam się poezji Wojaczka i wykorzystywanym w niej koncepcjom podmiotowym przez pryzmat trzech przywołanych w tytule kategorii: tropu, śladu i szczątków, które dobrze ilustrują obecne w twórczości autora Innej bajki metamorfozy tradycyjnych romantycznych modeli podmiotowych. Nawiązując do tropologicznego ujęcia problematyki podmiotowej zaproponowanego przez Ryszarda Nycza, staram się pokazać przejście od romantycznej koncepcji ja symbolicznego ku modernistycznemu podmiotowi alegorycznemu. Trop alegoryczny, w rozumieniu kafkowsko-benjaminowskim, prowadzi mnie ku drugiej z wymienionych kategorii: śladu jako znaku pozbawionego swojego faktycznego źródła lub symbolicznego odniesienia, co w przełożeniu na kategorie podmiotowe okazuje się równoznaczne z rozpoznaniem przywoływanych w wierszach Wojaczka romantycznych figur podmiotowych jako „pustych alegorii”. Romantyczna tradycja podmiotowa służy więc ostatecznie Wojaczkowi do ukazania rozpadu XIX-wiecznych strategii tożsamościowych identyfikacji, potęgując poczucie alienacji i wykluczając jakąkolwiek możliwość wyrwania podmiotu z przestrzeni przygodnej, naznaczonej śmiercią i rozpadem historyczności.