Teorie spiskowe tworzone przez cyfrowe społeczności antyszczepionkowe : netnograficzne studium przypadku grupy na Facebooku

Pandemia COVID‐19 przyczyniła się do powstania grup antyszczepionkowych i rozpo‐ wszechniania teorii spiskowych w mediach społecznościowych. Te pseudonaukowe teorie spiskowe doprowadziły do rozprzestrzeniania się w społeczeństwie ksenofobicznych, rasi‐ stowskich i potencjalnie szkodliwych informacji. Niniejszy artykuł ma na celu wypełnienie luki badawczej poprzez zagłębienie się w czynniki kontekstowe, które wspierają rozwój teorii spiskowych. Celem tego artykułu jest rozpoznanie istoty i aktywności członków społeczności cyfrowej oraz zidentyfikowanie kontekstów (kulturowych, ekonomicznych, politycznych, społecznych itp.) wspierających proces generowania teorii spiskowych na przykładzie grupy na Facebooku. Zastosowanym podejściem metodologicznym będzie wirtualna etnogra‐ fia (netnografia), przeprowadzona poprzez eksploracyjne studium przypadku wybranej grupy na Facebooku. Dane empiryczne pochodzą z okresu od marca 2020 r. do czerwca 2022 r. Aby usprawnić analizę, zespół badawczy wyodrębnił cztery słowa kluczowe lub poję‐ cia – "koronawirus", "COVID‐19", "COVID" i "SARS‐CoV‐2" – w oparciu o częstotliwość ich występowania w treści. Badanie przyjmuje perspektywę interdyscyplinarną, opierając się na spostrzeżeniach z zakresu studiów medialnych, komunikacji społecznej, socjologii i antropologii. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie aktualnego stanu projektu, który otrzymał dofinansowanie w ramach Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości Uniwersytetu Jagiellońskiego.

The COVID‐19 pandemic has contributed to the emergence of anti‐vaccine groups and the dissemination of conspiracy theories on social media. These pseudoscientific conspiracy theories have led to the spread of xenophobic, racist, and potentially harmful information within society. This article aims to address a research gap by delving into the contextual factors that support the development of conspiracy theories. The aim of this article is to recognize the essence and activity of members of the digital community and to identify the contexts (cultural, economic, political, social, etc.) supporting the process of generating conspiracy theories using the example of a Facebook group. The methodological approach employed will be virtual ethnography (netnography), conducted through an exploratory case study of a selected Facebook group. The empirical data were taken from March 2020 to June 2022. To streamline the analysis, the research team extracted four keywords or concepts – "coro‐ navirus", "COVID‐19", "COVID", and "SARS‐CoV‐2" – based on the frequency of their occurrence in the content. The research adopts an interdisciplinary perspective, drawing upon insights from media studies, social communication, sociology, and anthropology. The objective of this article is to present the current status of the project, which has received funding under the Strategic Program Excellence Initiative of Jagiellonian University.