By what right do ships sink? : on W. K. Clifford’s The Ethics of Belief

The article contains an introduction to the Polish translation of William Kingdon Clifford’s famous essay The Ethics of Belief. It focuses on the Victorian origins of Clifford’s thought and its relations to other major figures of the time. The historical elements are followed by a reconstruction of Clifford’s main points, including his major evidential thesis according to which “it is [morally] wrong always, everywhere, and for anyone, to believe anything upon insufficient evidence.” The most fierce critic of Clifford was William James; his arguments are presented and briefly commented upon with regard to their contemporary relevance. Clifford is usually accused of radicalism by uncharitable readers and critics; the article proposes possible defence against such accusations.

Niniejszy artykuł stanowi wprowadzenie do lektury polskiego tłumaczenia słynnego eseju Williama Kingdona Clifforda pt. Etyka przekonań. Skupia się on na wiktoriańskich korzeniach jego myśli, a także na określeniu relacji w jakiej ta myśl pozostaje do pewnych innych poglądów prezentowanych przede wszystkim w tradycji nowożytnej filozofii anglosaskiej. Po przedstawieniu wybranych aspektów historycznych następuję rekonstrukcja głównych ewidencjalistycznych tez Clifforda, z których ta najważniejsza (i najsłynniejsza) brzmi: „Zawsze, wszędzie i bez względu na osobę niesłusznie jest żywić przekonania oparte na niedostatecznym świadectwie”. Ponieważ najbardziej zażartym krytykiem tezy Clifforda był William James, to jego argumenty są przede wszystkich omawiane. Prezentacji argumentów tych towarzyszy komentarz, wskazujący na ich współczesne filozoficzne znaczenie. Zważywszy na to, że Clifford jest oskarżany przez nieżyczliwych krytyków (do jakich należał niewątpliwie James) o przesadny radykalizm, w artykule zostają zasugerowane też pewne linie obrony twierdzeń Clifforda.