Judicial discretion as an element of the administration of criminal justice (theoretical outline)

The concept of discretion in the domestic literature is generally associated closely with the theory or philosophy of law. This issue, despite the fact that its modern theoretical framework was created precisely by legal theorists headed by H.L.A. Hart and R. Dwor- kin, has a much deeper significance for the current debate on the modern democratic state and the role of the judiciary, especially in criminal cases. The text shows theoretical approaches to the phenomenon of discretion. The requirement of judicial independence, which is an integral element of the judiciary, falls within the essence of the right to ef- fective judicial protection and the fundamental right to a fair trial. The criminal court in this view has a special role, as it decides on the most far-reaching restrictions on rights and freedoms. When shaping the rules of criminal liability, the legislator must bear in mind that it is not its role to decide individual cases, a competence constitutionally reserved for the courts.

Pojęcie dyskrecjonalności w rodzimej literaturze przedmiotu kojarzone jest na ogół ściśle z teorią lub filozofią prawa. Zagadnienie to, mimo że jego współczesne ramy teoretyczne zostały stworzone właśnie przez teoretyków prawa na czele z H.L.A. Hartem i R. Dworzakiem, ma znacznie głębsze znaczenie dla aktualnej debaty na temat współczesnego państwa demokratycznego i roli sądownictwa, zwłaszcza w sprawach karnych. Tekst przedstawia teoretyczne ujęcia zjawiska dyskrecjonalności. Wymóg niezawisłości sędziowskiej, będący integralnym elementem sądownictwa, mieści się w istocie prawa do skutecznej ochrony sądowej oraz podstawowego prawa do rzetelnego procesu. Sąd karny w tym ujęciu pełni szczególną rolę, gdyż decyduje o najdalej idących ograniczeniach praw i wolności. Kształtując zasady odpowiedzialności karnej, ustawodawca musi mieć na uwadze, że nie jest jego rolą rozstrzyganie indywidualnych spraw, która to kompetencja konstytucyjnie zastrzeżona jest dla sądów.