Kulturemy jako klucz do opisu tożsamości na przykładzie Podhala

The aim of the article is to present the concept of culturemes in the context of research on collective identity. The culturemes allow us to state that the highlander identity consists of several components. These are: religiosity (religious culturemes), a sense of local community (cultures from the category of their own - foreign, especially the opposition Górál - ceper), mental geography (Podhále, góry, Giewont i hála), pastoral tradition (baca, juhas, ciupaga, oscypek, owca, hála), the robber tradition (zbójnik, ciupaga), cultural traditions (ubranie, portki, muzýka, śpiywanie), worship of work and diligence (robota) and independence (śleboda, honór). Experiencing generational deficiency (biyda, głód) constitute a somewhat separate group.

Celem artykułu jest przedstawienie koncepcji kulturemów w kontekście badań nad tożsamością zbiorową. Kulturemy pozwalają na stwierdzenie, że na tożsamość góralska składa się kilka komponentów. Są to: religijność (kulturemy religijne), poczucie wspólnoty lokalnej (kulturemy z kategorii swój - obcy, a zwłaszcza opozycja Górál - ceper), geografia mentalna (Podhále, góry, Giewont i hála), tradycja pasterska (baca, juhas, oscypek, owca, hála), tradycja zbójnicka (zbójnik), tradycje kulturowe (ubranie, portki, muzýka, śpiywanie), kultu pracy i pracowitości (robota) i niezależność (śleboda, honór). Nieco osobną grupę stanowią doświadczanie pokoleniowe niedoboru (biyda, głód).