"To touch another body" : voice and scriptorality

Artykuł poświęcony jest fenomenowi głosu ludzkiego oraz jego przejawom w sytuacji odbioru realizacji literackich w realiach społeczeństwa medialnego - koncepcji literatury objaśnianej w kategoriach skryptoralności (pismo i głos). Autor, opierając wywody na formule Michela Poizata: "głos wychodzi z ciała, aby dotknąć inne ciało", traktuje literaturę jako przypadek (bez)pośredniego "dotykania" głosem dokonującego się w sferze oralności oraz w sferze wokalności. Tezy związane ze skutkami słuchania, słyszenia i doświadczenia audialnego formułowane są między innymi na podstawie indywidualnych praktyk odbioru poezji Tadeusza Różewicza uwzględniających głos poety. Przedstawione propozycje w ostatecznej konsekwencji prowadzą do rewizji podejścia literaturoznawczego w zakresie traktowania głosu autora (głosu wybrzmiewającego bezpośrednio, akuzmatycznego lub aktualizowanego za sprawą pamięci), sposobu odbioru literatury w warunkach kultury akuzmatycznej (problem skryptoralności) oraz ujęcia literaturoznawstwa jako dyscypliny kształtowanej w dobie współczesnej intermedialności.

The article examines the phenomenon of the human voice and its manifestations in the perception of literary works in the media society. This concept considers literature in categories of scripturality (text and voice). Drawing on Michel Poizat’s statement that the voice emerges from the body to touch another body, the article defines literature as voice’s (in)direct touch within the spheres of orality and vocality. The article reflects on individual reception practices of Tadeusz Różewicz’s poetry that consider his voice to formulate theses linked to the effects of listening, hearing, and audial experience. Ultimately, the presented ideas challenge the literary studies approach to the author’s voice, whether it resounds directly, acousmatically, or through actualizing memory. Moreover, the article challenges the perception of literature in the acousmatic culture (problem of scripturality) and the literary studies as a discipline shaped by contemporary intermediality.