The feminine (and masculine) models in the popular parenetic treatise "Zachowanie żywota panieńskiego" ("Keeping a Maidenly Life") (Kraków, Florian Ungler, 1530)

Artykuł omawia XVI-wieczny polski traktat parenetyczny dla dziewcząt ("Zachowanie żywota panieńskiego", Kraków 1530). Ten krótki tekst o popularnym charakterze, skoncentrowany głównie na kwestii dziewictwa, łączy spekulacje teologiczne z praktycznymi, przyziemnymi radami, w interesujący sposób ujawniając sprzeczności i niekoherencje pomiędzy wczesnonowożytnymi wzorcami kobiecości: od ideału konsekrowanego dziewictwa do powszechnych społecznych praktyk i oczekiwań. Nadto omawiany jest problem zamierzonego czytelnika traktatu, gdyż poszczególne jego części wydają się skierowane do różnych adresatów (np. rodziców czy opiekunów). Jeden z takich fragmentów, który zajmuje się kwestia męskiej seksualności, pozwala na porównanie męskich i kobiecych wzorców osobowych z perspektywy chrześcijańskiej antropologii płci. Artykuł zwięźle omawia również historię dwóch znanych egzemplarzy traktatu (z których jedna została zniszczona w Warszawie w 1944 roku).

The given paper deals with a 16th-century Polish parenetic treatise for girls ("Zachowanie żywota panieńskiego", Kraków 1530). This popular short text, focused mostly on the topic of virginity, fuses theological speculation with practical, down-to-earth advice and therefore gives an interesting insight into the contradictions and incoherencies among the early-modern female role models: from the ideals of consecrated virginity to common social expectations and practices. Moreover, the problem of the intended reader is discussed, as some parts of the treatise seem to be aimed at other groups of people (e.g. parents and custodians). One of such fragments, which deals with the problem of male sexuality, gives an opportunity to compare the female and male role models from the perspective of the Christian anthropology of sex and gender. The paper also provides a brief history of the two known copies of the treatise (one of them destroyed in Warsaw in 1944).