Spór o nowe widzenie : kilka uwag o obecności Juliusza Słowackiego w twórczości Juliana Przybosia

Spotkanie Przybosia z twórczością Słowackiego zaowocowało kilkoma bardzo ciekawymi wierszami i tekstami o charakterze eseistycznym. Pierwsza część artykułu skupia się wokół liryków inspirowanych poematem W Szwajcarii: istotne są przede wszystkim starania, jakie podejmuje Przyboś, by "zobaczyć na nowo" obrazy z utworu Słowackiego i przenieść je w obręb swojej dykcji poetyckiej. Na przykładzie utworu Tęcza na burzy pokazane zostają zabiegi zmierzające do wydobycia "realizmu" Słowackiego: skupienia na oglądanym pejzażu i głębokiej świadomości jego ruchu. Interesujący wydaje się też wpływ idiomu poetyckiego Słowackiego na twórczość Przybosia. Nie ogranicza się on tylko do wierszy bezpośrednio poświęconych romantykowi, ale bez wątpienia oddziałuje na rozwój obrazowania takich cyklów, jak wiersze katedralne czy Pióro z ognia. Dzieła mi styczne Słowackiego inspirują dwudziestowiecznego poetę do ponownego wykorzystania i przetworzenia w swoich tekstach motywu światła, ruchu, zanikania, a także do przeniesienia na język prozy poetyckiej konkretnych obrazów pojawiających się w Królu-Duchu i późnych lirykach Słowackiego.

Przyboś’s meeting with Słowacki’s works resulted in some very interesting poems and texts of essay character. The first part of the article focuses on the lyrical works inspired by the poem W Szwajcarii: the most important thing are Przyboś’s efforts to "see anew" the images from Słowacki’s poem and transfer them into his own poetic diction. On the example of the poem Tęcza na burzy, the devices intended to extract Słowacki’s "realism", concentration on the watched landscape and profound consciousness of its motion, are shown. Another interesting issue seems to be the influence of Słowacki’s poetic idiom on Przyboś’s works. It is not limited to the poems directly dedicated to the Romanticist poet, but unquestionably influences the development of imagery of such cycles as the cathedral poems or Pióro z ognia. Słowacki’s mystical works inspire the 20th-century poet to reuse and transform the motif of light, motion, or fading in his texts, as well as to rewrite specific images appearing in Król-Duch and later lyrical works by Słowacki into the language of poetic prose.