Co polonistyka (szkolna) ma wspólnego z polskością, czyli jaką wspólnotę budują lekcje czytania?

W artykule podjęto zagadnienie budowania wspólnoty na lekcjach języka polskiego. Odruchowo kojarzymy ją ze wspólnotą narodową, wspartą na dziełach polskiego kanonu kulturowego. Czy rzeczywiście - przez centralnie planowaną, przymusową (a często pozorną) lekturę opasłego zestawu dzieł zaklasyfikowanych jako niepodważalne w swojej wartości - tworzymy wspólnotę? Czy nawiązujemy relacje, włączamy się w obieg tradycji, lepiej rozumiemy przeszłość, teraźniejszość i siebie nawzajem, czy zakorzeniamy się w polskości (jakkolwiek ją rozumieć)? Czy takie pojęcia, jak "kraj lat dziecinnych", "kibitka", "wallenrodyzm", "kaduceusz", "chocholi taniec", "szklane domy" kształtują wspólną wyobraźnię, język współczesnej debaty publicznej, wzajemne (po)rozumienie, więzy społeczne? A może idea wspólnoty budowanej na literackim kanonie to anachronizm i utopia? Autor stawia tezę, iż fundamentalne cele wspólnego i powszechnego czytania i omawiania literatury w salach szkolnych są ważniejsze niż budowanie narodowej tożsamości. Sprzyjają bowiem tworzeniu wspólnoty skupionej wokół wspólnego dobra, a zarazem niewykluczającej.

The paper tackles the issue of building a community during the Polish Language Arts lessons. Speaking of it we usually think of Polish national community, based on classical Polish novels and poetry. But the long list of books that are obligatory to read at schools does not help build the community - pressure to read does not work. In addition, national community (built solely on patriotic values) is not one that young people - pupils and students - want to be part of. Hundred thousands of youngsters of non Polish nationalities attend our schools. Common reading and debating of literature, that is taking place on PLA lessons, has the power to create community that doesn’t exclude anyone, that is open and inclusive. Teaching literature in itself is more important than the content of it. That is what author tries to articulate.