Legal issues of transfer of agricultural land and holding in Poland

On 30 April 2016, the rules for acquiring agricultural lands in Poland changed significantly. Since then, the general rule is that only an individual farmer can acquire agricultural land. The provisions of the amended Law of 11 April 2003 (u.k.u.r.) can be approached from perspectives. Introducing a maximum area of agricultural land that can be acquired without further restrictions can be treated as an effective mechanism for counteracting excessive land concentration. On the other hand, it is treated by some as too restrictive, especially when taking into consideration liberal concepts of ownership and the free market. Similarly, the constitutionally preferred model of the structure of ownership of agricultural land – the family farm – is reflected in many u.k.u.r. regulations, especially in the lifting of restrictions for acquisitions between close relatives and acquisitions mortis causa. It is also the decision of the lawmakers to introduce and maintain the general rule that agricultural land can in general be acquired by an individual farmer. The rule draws criticism, but the criticism is much about agricultural policy and political decision-making, and is not about the rule’s legal validity. Despite the difference of opinion, granting the right to acquire and the preemption right to the long-term lessee of the agricultural land seems a solution that can be justified in any case. The same applies to exempting denominational legal entities, which generally do not acquire agricultural land for speculative purposes, as their aims are different than generating income (however, the problematic issue is to create exception that does not violate the rule of the equality before the law). Even in the case of generally accepting the rules of the u.k.u.r., some of its provisions should be amended. Some of the proposals de lege ferenda presented in this work deal with technical issues, and others concern some minor changes in the law. Apart from a general proposal to simplify the structure and regulations of the u.k.u.r. and to obviate terminology problems, the provisions concerning acquisitive prescription should be changed to comply with the relevant provisions of the Civil Code. The strongest proposition in this work deals with necessity of equal treatment of ordinary bequest and specific bequest.

Dnia 30 kwietnia 2016 r. zasady nabywania gruntów rolnych w Polsce uległy znaczącej zmianie. Od tego czasu obowiązuje ogólna zasada, że ​​grunty rolne może nabyć wyłącznie indywidualny rolnik. Przepisy znowelizowanej ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (u.k.u.r.) można rozpatrywać z różnych perspektyw. Wprowadzenie maksymalnej powierzchni gruntów rolnych nabywanych bez ograniczeń, można traktować jako skuteczny mechanizm przeciwdziałania nadmiernej koncentracji gruntów, choć jednocześnie podejście to restrykcyjne z punktu widzenia liberalnych koncepcji własności i wolnego rynku. Zarazem preferowany konstytucyjnie model struktury własności gruntów rolnych – gospodarstwo rodzinne – znajduje odzwierciedlenie w wielu regulacjach u.k.u.r., zwłaszcza w zniesieniu ograniczeń dotyczących nabywania między bliskimi krewnymi i nabywania mortis causa. Decyzją ustawodawcy pozostaje wprowadzenie i utrzymanie ogólnej zasady, że grunty rolne mogą być zasadniczo nabywane przez indywidualnego rolnika i choć zasada ta bywa krytykowana, to krytyka dotyczy głównie polityki rolnej i aspektów polityczno-społeczno-ekonomicznych, a nie prawa prawodawcy do jej wprowadzenia. Pomimo różnicy zdań w doktrynie, przyznanie prawa do nabycia i prawa pierwokupu długoterminowemu dzierżawcy gruntów rolnych wydaje się rozwiązaniem, które można uznać za zasadne niezależnie od oceny samej zasady ograniczającej nabywanie gruntów rolnych do rolników indywidualnych. To samo dotyczy zwolnienia podmiotów wyznaniowych, które generalnie nie nabywają gruntów rolnych w celach spekulacyjnych, ponieważ ich główne cele są co do zasady inne niż generowanie dochodu (jednak jest problematyczną kwestią stworzenie dotyczącego ich wyjątku, który nie naruszałby zasady równości wobec prawa). Nawet w przypadku popierania modelu wprowadzonego przez u.k.u.r. w 2016 r., niektóre z postanowień ustawy powinny zostać zmienione. Oprócz ogólnej propozycji uproszczenia struktury i przepisów u.k.u.r. oraz usunięcia problemów terminologicznych, przepisy dotyczące zasiedzenia powinny zostać zmienione, aby były zgodne z odpowiednimi przepisami Kodeksu cywilnego. W ujęciu niniejszej pracy zachodzi też konieczność równego traktowania zapisów zwykłych i zapisów windykacyjnych.